Икром ОТАМУРОД
ЖАҲОН ШЕЪРИЯТИДАН ТАРЖИМАЛАР
Уильям Блейк (Англия; 1757-1827)
* * *
Дақиқада мангулик шоён,
Улкан дунё — қумнинг зарраси.
Чексизлик — бир ҳовучдир, аён,
Осмон — мисли гулнинг косаси.
Уильям Карлос (АҚШ; 1883-1963)
Геометрик шакл
Тераклар орасидаги қуш —
қуёш.
Дарё бўйлаб сузаётган барглар —
миттигина сариқ балиқлар.
Қанотларида кўтариб кунни
чарх уради қуш улар тепасида.
Қақнус!
Ўшадир
олтин нур берган теракларга,
шамоллар жаранглатган
барглар шовқинин босиб кетган,
илло,
ўшанинг оҳанги.
Блез Сандрар (Франция; 1887-1961)
Орол
Орол.
Орол.
Орол, ҳеч вақт, ҳеч қайга бойланмаган жой.
Орол, йўлин топиб судраб бўлмагай зинҳор.
Орол, авжи зўр гуллар-ла бурканган замин.
Орол, бекингайдир қоплон мисоли.
Орол, сукут қаърида.
Орол, қимир этмагай,
Унутиб бўлмас макон
Ва номсиз хилқат.
Мен туфлимни ирғитдим қайиқ ортига,
Сабаби, сенга боришни мен-да хоҳладим, орол.
Сесар Вальехо (1892-1938)
МАШАҚҚАТ
Тамом. Ва тағин — ҳаёт!
Тамом. Ва тағин — ўлим!
Тамом. Ва тағин — жимлик!
Тамом. Ва тағин — ҳечлик!
Тамом. Ва тағин — олам!
Тамом. Ва тағин — гард!
Тамом. Ва тағин — тангри!
Тамом. Ва тағин — хок!
Тамом. Ва тағин — нур!
Тамом. Ва тағин — дуд!
Тамом. Ва тағин — йиғи!
Тамом. Ва тағин — кулги!
Тамом…
Эдвард Каммингс (АҚШ; 1894-1962)
* * *
тўлин ой тун тўлин ой
шаҳар тепасида довушсиз
ҳосил қилар шивирламоқ
ҳаракатини осмон ёқалаб
кимдир виқорли кимдир
денгиз юлдузи
сузиб юрар шунчалик ёлғиз
ширин хаёлга чўмиб
ким ўзи бу осмонда сузаётган
бу атиги
фақат ой ёруғлик сочаётган
жон
Рафаэль Алберти (1903-1999)
ДЎСТ
Кўришиш насиб этган чоғида,
сўрашамиз икки дўст туриб ёнма-ён:
(— Қайси манзиллардан келаяпсан, сен?
— Денгиздан. Яйловдан.)
Кўришиш насиб этган чоғида,
донг қотиб сўраймиз бир-биримиздан:
(— Қандай хаёлларга банди бўлдинг, сен?
— Денгизга. Осмонга.)
Кўришиш насиб этган чоғида,
хўшлашамиз фақат нигоҳлар ила:
(— Қаерга чоғланиб, йўл олгайсан, сен?
— Денгиз сари. Ёлқин сари.)
Пабло Неруда (Чили; 1904-1973)
* * *
Борди-ю, учратсанг майдаланган тош,
билгин,
мен —
ўшанинг битта зарраси.
Мен
чақмоқ билан,
тўлқин билан,
заминдаги ўт билан
яқинман жуда.
Майдаланган тошни ҳурмат қил.
Йўлингда йўлиқса агар,
болакай,
олмалар ўғриси
ёки
эски аккордеон қучоқлаган
гаранг қария,
ёдингда тут,
менман —
болакай,
қария
ва
олмалар.
Қувлаб солма қамчи билан болакайни ҳеч.
Қарияга қўл кўтариб юрмагин тағин.
Олмаларни ағдармагин дарёга зинҳор.
Октавио Паз (1914-1998)
* * *
Қаерда кимсасизлик?
Рост,
чакалакзорда
нишон йўқ қалбдан.
Қалбим,
сен,
қаердасан
ва
қаердаман
мен?
Маҳмуд Дарвиш (Фаластина; 1941-2008)
* * *
Менга минора беринг,
чақмоқларнинг
нишларини оламан юлиб
ва булутлар қатидаги
ёнғинни ўчираман.
Елкан берингиз менга,
ҳаво қовоқ уйса-да
мен чиқаман денгизга
ва синдириб ташлайман
тўфон қанотларини.
Нарвон берингиз менга,
Қуёшга кўтарилиб,
унга қўяман қадаб
уруш найзалари чилтешик қилган
дардли заминимиз яловин.
Менга арғумоқ беринг,
тутиб еллар чўпонин,
баланд тоғ чўққисига
занжирбанд айлагайман.
Омоч беринг,
ер беринг,
экаман унга юрак ҳамда шеърият уруғларини.
Гитара беринг менга,
сукунатни тўлдирай
дўстларнинг табассуми,
пок ва ёрқин гулларга.
Шундай дейман,
кафтимдаги қоним сиқилиб…
Бут, дейсизми?
Сиғинмайман анчадан буён,
лекин унга михланганман, қўйиб юбормас.
Жентльменлар келар,
сўрар устимдан кулиб:
«Қалай бўлар экан,
шоир, михланиб турмоқ?»
Яна бири хириллар, ғазабдан ёрилгудай:
«Жонга тегди овозинг,
недан умид қиляпсап?
Ё ўйларсан эҳтимол ҳеч ўлмайман, деб?»
— Ҳа. Ўйлайман,
Негаки,
сизлар фақат ҳалқумимни кесмоғингиз мумкин,
юрагимни болта уриб эзмоғингиз мумкин.
Ҳатто қўлингиздан келар
булутларни мажбуран ерга қўндирмоқ
ёки Нилни Фиротга бориб қуйдирмоқ.
Қора қарға оқарар, ҳатто қарс ёрилар тоғ
сизнинг амрингиз ила.
Лекин менинг овозим…
Уриниб кўринг, қани,
уни тўрга солгани.
У — мен билан,
У — нарида,
У — ҳув олисларда
садо беряпти,
эшитяпсизми?
Уни михлаб бўлмагай.
У эркин,
у орзу йўлида
курашар тинмай.
Ikrom Otamurod ijodida tarjimachilik ham katta o’rin egallagan. U Blez Sandrar, Mahmud Darvish, Muin Bsisu, Uolt Uitmen, Pablo Neruda, O’ljas Sulaymon, Yevgeniy Yevtushenko va yana bir qator jahon she’riyatining yetuk namoyandalari she’r va dostonlarini o’zbek tiliga tarjima qilgan.
Ikrom OTAMUROD
JAHON SHE’RIYATIDAN TARJIMALAR
Uilyam Bleyk (Angliya; 1757-1827)
* * *
Daqiqada mangulik shoyon,
Ulkan dunyo — qumning zarrasi.
Cheksizlik — bir hovuchdir, ayon,
Osmon — misli gulning kosasi.
Uilyam Karlos (AQSH; 1883-1963)
Geometrik shakl
Teraklar orasidagi qush —
quyosh.
Daryo bo’ylab suzayotgan barglar —
mittigina sariq baliqlar.
Qanotlarida ko’tarib kunni
charx uradi qush ular tepasida.
Qaqnus!
O’shadir
oltin nur bergan teraklarga,
shamollar jaranglatgan
barglar shovqinin bosib ketgan,
illo,
o’shaning ohangi.
Blez Sandrar (Frantsiya; 1887-1961)
Orol
Orol.
Orol.
Orol, hech vaqt, hech qayga boylanmagan joy.
Orol, yo’lin topib sudrab bo’lmagay zinhor.
Orol, avji zo’r gullar-la burkangan zamin.
Orol, bekingaydir qoplon misoli.
Orol, sukut qa’rida.
Orol, qimir etmagay,
Unutib bo’lmas makon
Va nomsiz xilqat.
Men tuflimni irg’itdim qayiq ortiga,
Sababi, senga borishni men-da xohladim, orol.
Sesar Valyexo (1892-1938)
MASHAQQAT
Tamom. Va tag’in — hayot!
Tamom. Va tag’in — o’lim!
Tamom. Va tag’in — jimlik!
Tamom. Va tag’in — hechlik!
Tamom. Va tag’in — olam!
Tamom. Va tag’in — gard!
Tamom. Va tag’in — tangri!
Tamom. Va tag’in — xok!
Tamom. Va tag’in — nur!
Tamom. Va tag’in — dud!
Tamom. Va tag’in — yig’i!
Tamom. Va tag’in — kulgi!
Tamom…
Edvard Kammings (AQSH; 1894-1962)
* * *
to’lin oy tun to’lin oy
shahar tepasida dovushsiz
hosil qilar shivirlamoq
harakatini osmon yoqalab
kimdir viqorli kimdir
dengiz yulduzi
suzib yurar shunchalik yolg’iz
shirin xayolga cho’mib
kim o’zi bu osmonda suzayotgan
bu atigi
faqat oy yorug’lik sochayotgan
jon
Rafayel Alberti (1903-1999)
DO’ST
Ko’rishish nasib etgan chog’ida,
so’rashamiz ikki do’st turib yonma-yon:
(— Qaysi manzillardan kelayapsan, sen?
— Dengizdan. Yaylovdan.)
Ko’rishish nasib etgan chog’ida,
dong qotib so’raymiz bir-birimizdan:
(— Qanday xayollarga bandi bo’lding, sen?
— Dengizga. Osmonga.)
Ko’rishish nasib etgan chog’ida,
xo’shlashamiz faqat nigohlar ila:
(— Qaerga chog’lanib, yo’l olgaysan, sen?
— Dengiz sari. Yolqin sari.)
Pablo Neruda (Chili; 1904-1973)
* * *
Bordi-yu, uchratsang maydalangan tosh,
bilgin,
men —
o’shaning bitta zarrasi.
Men
chaqmoq bilan,
to’lqin bilan,
zamindagi o’t bilan
yaqinman juda.
Maydalangan toshni hurmat qil.
Yo’lingda yo’liqsa agar,
bolakay,
olmalar o’g’risi
yoki
eski akkordeon quchoqlagan
garang qariya,
yodingda tut,
menman —
bolakay,
qariya
va
olmalar.
Quvlab solma qamchi bilan bolakayni hech.
Qariyaga qo’l ko’tarib yurmagin tag’in.
Olmalarni ag’darmagin daryoga zinhor.
Oktavio Paz (1914-1998)
* * *
Qaerda kimsasizlik?
Rost,
chakalakzorda
nishon yo’q qalbdan.
Qalbim,
sen,
qaerdasan
va
qaerdaman
men?
Mahmud Darvish (Falastina; 1941-2008)
* * *
Menga minora bering,
chaqmoqlarning
nishlarini olaman yulib
va bulutlar qatidagi
yong’inni o’chiraman.
Yelkan beringiz menga,
havo qovoq uysa-da
men chiqaman dengizga
va sindirib tashlayman
to’fon qanotlarini.
Narvon beringiz menga,
Quyoshga ko’tarilib,
unga qo’yaman qadab
urush nayzalari chilteshik qilgan
dardli zaminimiz yalovin.
Menga arg’umoq bering,
tutib yellar cho’ponin,
baland tog’ cho’qqisiga
zanjirband aylagayman.
Omoch bering,
yer bering,
ekaman unga yurak hamda she’riyat urug’larini.
Gitara bering menga,
sukunatni to’ldiray
do’stlarning tabassumi,
pok va yorqin gullarga.
Shunday deyman,
kaftimdagi qonim siqilib…
But, deysizmi?
Sig’inmayman anchadan buyon,
lekin unga mixlanganman, qo’yib yubormas.
Jentl`menlar kelar,
so’rar ustimdan kulib:
«Qalay bo’lar ekan,
shoir, mixlanib turmoq?»
Yana biri xirillar, g’azabdan yorilguday:
«Jonga tegdi ovozing,
nedan umid qilyapsap?
YO o’ylarsan ehtimol hech o’lmayman, deb?»
— Ha. O’ylayman,
Negaki,
sizlar faqat halqumimni kesmog’ingiz mumkin,
yuragimni bolta urib ezmog’ingiz mumkin.
Hatto qo’lingizdan kelar
bulutlarni majburan yerga qo’ndirmoq
yoki Nilni Firotga borib quydirmoq.
Qora qarg’a oqarar, hatto qars yorilar tog’
sizning amringiz ila.
Lekin mening ovozim…
Urinib ko’ring, qani,
uni to’rga solgani.
U — men bilan,
U — narida,
U — huv olislarda
sado beryapti,
eshityapsizmi?
Uni mixlab bo’lmagay.
U erkin,
u orzu yo’lida
kurashar tinmay.
