Эшик қўнғироғи Жакюзнинг хаёлини бўлди. Иккиланиб қолди: эшикни очсинмикин? Лекин янги йил кечаси ким бўлмасин эшикни очиш лозим, деган гапни эшитгани учун нима бўлса ҳам очишга қарор қилди. У қўлига шамчироқни тутиб, узун йўлак бўйлаб кета бошлади. Калитни бураб, эшикни очиши билан ташқарида Иреннинг деворга суянганча мурдадек оппоқ юзига кўзи тушди.

ГИ ДЕ МОПАССАН
ЯНГИ ЙИЛ СОВҒАСИ

   Ги де Мопассан   (тўлиқ номи Анри Рене Альбер Ги)  (1850.5.8, Турвилясюр-Арк яқинидаги Миромениль қалъаси —1893.6.7, Париж) — француз ёзувчиси, Руан лицейини тугатган.
1870—71 й.ларда франко-прус урушида қатнашган, Ги де Мопассан Флобернинг шогирди, рус алиби Иван Тургеневни устоз санаб, унга бағишлаб мақолалар ёзган. Адабиётга 1880 й.да шеърлар тўплами ва «Дўндиқ» новелласи б-н кириб келган. У 6 роман,18 ҳикоялар тўплами, очерк ва пьесалар, кўплаб мақолалар ва б. асарлар муаллифи. Мопассан ижоди учун турмушни объектив тасвирлаш, тилининг содда (табиий) ва таъсирчанлиги, «ҳаётни ўзиданда ишончли тасвирлаш», қаҳрамонлар образини уларнинг характер ва хис-туйғулари орқали яратишга интилиш характерли. Мопассан маънавий қашшоқ, мунофиқ кишилар образининг бутун бир силсиласини яратган («Жавоҳирот», «Оила бағрида»,«Васиятнома» «Бочкача», «Иблис» ва б.). Унинг «Дайди», «Шкаф», «Гадой» каби новеллаларида турмуш қаърига улоқтирилган нотавонлар ҳаёти тасвирланган. Муҳаббатни мол-дунёдан иборат деб билувчи, шу боис ҳар қадамда ўзини сотишга тайёр аёллар образи «Иветта»,«Ҳаққоний тарих» ва б. асарларида маҳорат б-н чизилган. Мопассан соф муҳаббат («Ой ёғдуси», «Бахт»)ни куйлайди ва маънавий юксак оддий кишиларни қадрлайди («Симон ота», «Мартен қизалоғи»), ватанпарвар ва жасоратли инсонларни тараннум этади («Дўндиқ», «Мадмуазель Фифи», «Милон амаки»). Унинг «Ҳаёт» (1883), «Азизим» (1885), «Монт-Ориоль» (1886), «Пьер ва Жан» (1887—88) каби романларида умумбашарий мавзулар, мансабпарастлар қисмати, бойлик орттиришга хуруж қилиш юксак маҳорат билан тасвирлаб берилган. «Ўлимдек кучли» (1889), «Бизнинг қалб» (1890) романларида эса психологик руҳ кучли. «Ҳаёт»,«Азизим» романлари (Иброҳим Ғафуров таржимаси) ва бир қанча ҳикоялари ўзбек тилига таржима қилинган (Ўзбекистон Миллий энциклопедиясидан).

акюз де Рандал уйида бир ўзи тушлик қилар экан, хизматчисига ташқарига чиқиб келиш эҳтимоли мавжудлигини билдириб қўйди. Сўнг иш столига ўтириб мактуб ёзишга киришди. У ҳар йилнинг охирида шу анъанани бажарар эди: ўтириб ёзар ва орзу қиларди. Жакюз ўтган янги йил кунини хотирлади: барча одамлар унутилган. Дўстларининг қиёфаси кўз олдида кексайиб ўзгариб бормоқдайди. У барча ошналарига биринчи январь куни ўқиладиган янги йил табригини бита бошлади.

Жакюз тортмани очиб, ичидан суюклисининг суратини олди ва унга бир зум тикилиб ўпиб қўйди. Кейин оппоқ қоғозга бироз қараб турди- да, ёза бошлади.

“Азизим, Ирен.
Бу гал юборган митти сувениримни олгандирсан. Бугун ўзимни сенга шу гапни айтиш учун тайёрлаб келдим…»

Жакюзнинг қўли титраб кетди ва ўрнидан туриб хонани кеза бошлади. У охирги ўн ойдан буён севги асирига айланганди. У ўша аёлни жуда яхши кўриб қолганди. У албатта, ёш йигит эмасди, лекин ўзини ҳамон ёшлардек тутарди. Хуллас, у эҳгиросларини сарҳисоб қилганидек, бугун ҳам узилишиб кетган дўстларини ҳамда ҳаётига кириб келган янги одамларни ҳисобларди. Унинг севгидаги ғайрати аста-секин тинчликка чўма бошлаганди. У ўзидан юрагимда аслида кимга нисбатан ҳақиқий севги бор деб сўрар, бунга жавоб эса ўша аёл бўлиб чиқар, эркак келажакда нима бўлишини ўйларди. У бирдан қалбида чуқур ҳурмат, миннатдорлик ва нафисликни ҳис этди.

Эшик қўнғироғи Жакюзнинг хаёлини бўлди. Иккиланиб қолди: эшикни очсинмикин? Лекин янги йил кечаси ким бўлмасин эшикни очиш лозим, деган гапни эшитгани учун нима бўлса ҳам очишга қарор қилди. У қўлига шамчироқни тутиб, узун йўлак бўйлаб кета бошлади. Калитни бураб, эшикни очиши билан ташқарида Иреннинг деворга суянганча мурдадек оппоқ юзига кўзи тушди.

Эркак шивирлади:
— Сенга нима бўлди?

— Ёлғизмисан? — саволга савол қайтарди аёл.
— Ҳа.

— Хизматкорларинг-чи?
— Улар йўқ.

— Ташқарига чиқмасмидинг?
— Йўқ.

Аёл ичкарига кирди, Жакюзнинг димоғига ўша қадрдон ис урилди. Меҳмонхонага киргач, аёл диванга аста чўкди ва юзини эркакнинг қўлига босганча, йиғлаб юборди.

Эркак унинг оёқларига тиз чўкди, аёлнинг юзини кўлларига олиб шивирлади:
— Ирен, Ирен, сенга нима бўлди, гапирсанг- чи? Ўтиниб сўрайман, менга барини айт.

Аёл йиғламсираганча, секин деди:
— Бошқа бу аҳволда яшай олмайман.

— Бу аҳволда… нима деганинг бу?
— Ҳа, яшай олмайман. Мен жуда кўп сабр қилдим. У менга бугун қўл кўтарди.

— Ким? Эрингми?
— Ҳа, ўша.
— Оҳ!

Жакюз асабийлашди, унинг эрини бунчалик бешафқатлигидан ларзага тушди. Иреннинг эри шу дунё кишиси, юқори табақадан, бир клубнинг эгаси бўлиб, отлар жинниси, ҳамма ерда маълум ва машҳур, шу билан бирга билимли ва ниҳоят анъаналарга содиқ бир киши эди. У бошқа бадавлат ва ҳотамтой инсонлар каби ўзини оиласига жуда меҳрибон кўрсатар эди. Лекин аёлининг хоҳишлари, соғлиғи, кийим-кечаги билан иши бўлмас, ташлаб қўйганди.

Жакюз аёл билан дўстлашгач, ҳар бир эр аёлига унинг дўстлари билан мулоқотига рухсат берилишига эришган ҳамда аёл билан бемалол суҳбатлаша оларди. Гарчи эркак ичидан аёлни севса-да, уйида жанжал бўлишини асло истамас эди.

— Нимадан бошланди, айтиб бер,— сўради эркак.

Аёл узун ҳикоясини бошлади: тўйларини, илк келишмовчиликларини, катта жанжалларни, сўнг эрининг жиззаки ва қўполлашиб кетганини, ҳозир эса унинг Жакюздан беҳуда рашк қилиши ва қўл кўтаришларини сўзлаб берди.

Аёл гапнинг сўнггида қўшиб қўйди:
— Мен унинг ёнига қайтмайман. Сенинг олдингга келдим.

Эркак аёлнинг қўлидан тутиб гап бошлади:
— Азизим, сен катта хато қилгансан. Агар эрингни мана шу хатоси билан ёлғиз қолдирар экансан, ҳеч нимага эришолмайсан.

Аёл хавотирланиб сўради:
— Хўш, унда қандай маслаҳат берасан?

— Уйга қайтгин-да, худди ўша жанжалли кунлар бошланмасидан илгари қандай юрган бўлсанг, ўзингни шундай тут.

— Сен сўраётган нарса ёлғон-ку, ахир?
— Йўқ, бу ақлли аёлнинг иши. Муносабатларнинг риштаси сенга боғлиқ. Сен барчасини йўқотмаслигинг лозим.

Аёл ўрнидан турди ва ғазабкор пичирлади:
— Хўш, майли. Бу ерда ортиқ қололмайман. Бари тугади, тугади!

Кейин қўлини эркакнинг елкасига қўйиб сўради:
— Мени севармидинг?

-Ҳа.
— Чинмиди?
-Ҳа.

— Унда нега ёнингда олиб қолмайсан?
— Ёнимда? Бирга? Бу тентаклик. Унда сени йўқотаман. Бари умидлар тугайди.

— Тингла, Жакюз. У мени сен билан бошқа кўришишимни тақиқлади. Мен бошқа уйингга қайтиб келмайман. Бу сўнгги қароринг бўлади: кетайми ё қолайми?

— Азизим, Ирен, агар ажрашсанггина сенга уйланаман.

— Ҳа, уйланасан — ниҳоят икки йилдан сўнг ажрашолсам. Сен жуда сабрлисан-ку, ахир! — кесатди аёл.

— Менга қара! Мен эртага эринг келиб сени олиб кетишига чидай олмайман, тушунсанг-чи, қонун у тарафда.

— Мени уйингда сақла демаяпман, Жакюз. Қаергадир қочиб кетамиз. Мени жуда севасан, деб ўйлабман. Хато қилдим. Хайр.

Аёл эшик томон жадап қадам ташлади.

— Тўхта, Ирен!

Аёл унга ўгирилиб қарамади. Унинг кўзлари ёшга тўла эди:
— Мени тинч қўй!

Эркак уни мажбурлаб ўтирғизди ва юқоридаги гапларини яна тушунтира кетди. Аёлнинг жим ва бепарволигини кўриб, унга ялинди, тушунишини истади.

Жакюз гапириб бўлгач, аёл тилга кирди:
— Энди мени тушуниб жим кетишимни истарсан? Қўлингни ол, оёқларимга ҳам тегма.

— Менга қара, Ирен.
— Қўйиб юборасанми, йўқми?

— Ирен, бу қатьий гапингми?
— Қўйиб юбор.

— Бу сўнгги сўзингми, дедим?
— Ҳа, энди қоч, мен кетай.

— Кетмайсан. Майли, эрта тонгдаёқ бу ердан кетамиз.

Аёл оғир гап бошлади:
— Йўқ, энди кеч. Мен истамайман.

— Кетма! Мен бурчимни бажараман. Сен айтган нимаики бўлмасин, барини бажараман.

Аёл унга узоқ тикилиб турди ва сўради:
— Унда менга тушунтир.

— Нимани тушунтирай, айт?

— Ҳаммасини. Фикрингни ўзгартирган нарсани. Кейин мен нима қилиш кераклигини айтаман.

— Ҳеч нимани ўзгартирмадим. Сен ташлаб кетаётганингдан қўрқдим, холос.
— Бу фикрни шунчалик тез ўзгартиришга қодир эмас.

— Мени тингласанг-чи, азизим. Бу савол билан бир нима ўзгариб қолмайди. Сени севиб қолганимни тушунганимда, ўзимга шу гапни айтганман: кимки бир аёлни севиб қолса, унга эришиш учун барига тайёрлигини бўйнига олиши лозим.

— Никоҳ бу — улкан ижтимоий баҳо, улкан ҳуқуқий баҳо, менинг кўзларимдаги туйғу эса қалб баҳоси.

— Нима бўлса ҳам, ижтимоий, ҳуқуқий жиҳатдан эрига боғланган аёл, агар уни севмаса, юраги ўзгада бўлса, унга ғамхўрлик қиладиган инсони бўлса, эркак ҳам уни деса ҳам барибир улар ўзларини тутқундек сезишади.

— Агар уларнинг иккиси ҳам виждонли бўлсал ҳар қандай тўсиқлар ва одатларни енгиш керак.

— Аёл таваккал қила олади. Чунки у бор юраги билан, виждони билан, ҳаётини тикиб, барча қийинчиликларга олдиндан тайёрланиб, баридан воз кечишга рози бўлиб севади. Эркаклар ҳам бунинг қадрига етиб, барига тайёр туриши лозим. Бошқа айтадиган гапим йўқ. Ҳали турли мажбурият ва қўрқувга берилган инсон эдим, ҳозир эса қаршингда фақатгина сени севгувчи инсон турибди.

Аёл жилмайди:
— Мен алдадим, азизим. Ҳеч нима содир бўлмаганди. Эрим бешафқатлик қилмаганди. Лекин мен билишни жудаям истадим: Янги йилда менга юрагингдагини айта олармикинсан. Шуни билмоқчийдим. Мана, иқрорингни эшитдим. Энди ҳаётимни ўзгартириш фурсати келди. Бугун бахтлиман, янги йил менга ҳақиқий муҳаббатимни топиб берди…

 Нодирабегим Иброҳимова таржимаси

  Eshik qo‘ng‘irog‘i Jakyuzning xayolini bo‘ldi. Ikkilanib qoldi: eshikni ochsinmikin? Lekin yangi yil kechasi kim bo‘lmasin eshikni ochish lozim, degan gapni eshitgani uchun nima bo‘lsa ham ochishga qaror qildi. U qo‘liga shamchiroqni tutib, uzun yo‘lak bo‘ylab keta boshladi. Kalitni burab, eshikni ochishi bilan tashqarida Irenning devorga suyangancha murdadek oppoq yuziga ko‘zi tushdi.

GI DE MOPASSAN
YANGI YIL SOVG’ASI

MOPASSAN (Maupassant) Gi (to’liq nomi Anri Rene Al`ber Gi) de (1850.5.8, Turvilyasyur-Ark yaqinidagi Miromenil` qal’asi —1893.6.7, Parij) — frantsuz yozuvchisi, Ruan litseyini tugatgan.1870—71 y.larda franko-prus urushida qatnashgan, Gi de Mopassan Floberning shogirdi, rus alibi Ivan Turgenevni ustoz sanab, unga bag’ishlab maqolalar yozgan. Adabiyotga 1880 y.da she’rlar to’plami va «Do’ndiq» novellasi b-n kirib kelgan. U 6 roman,18 hikoyalar to’plami, ocherk va p`esalar, ko’plab maqolalar va b. asarlar muallifi. Mopassan ijodi uchun turmushni ob’ektiv tasvirlash, tilining sodda (tabiiy) va ta’sirchanligi, «hayotni o’zidanda ishonchli tasvirlash», qahramonlar obrazini ularning xarakter va xis-tuyg’ulari orqali yaratishga intilish xarakterli. Mopassan ma’naviy qashshoq, munofiq kishilar obrazining butun bir silsilasini yaratgan («Javohirot», «Oila bag’rida»,«Vasiyatnoma» «Bochkacha», «Iblis» va b.). Uning «Daydi», «Shkaf», «Gadoy» kabi novellalarida turmush qa’riga uloqtirilgan notavonlar hayoti tasvirlangan. Muhabbatni mol-dunyodan iborat deb biluvchi, shu bois har qadamda o’zini sotishga tayyor ayollar obrazi «Ivetta»,«Haqqoniy tarix» va b. asarlarida mahorat b-n chizilgan. Mopassan sof muhabbat («Oy yog’dusi», «Baxt»)ni kuylaydi va ma’naviy yuksak oddiy kishilarni qadrlaydi («Simon ota», «Marten qizalog’i»), vatanparvar va jasoratli insonlarni tarannum etadi («Do’ndiq», «Madmuazel` Fifi», «Milon amaki»). Uning «Hayot» (1883), «Azizim» (1885), «Mont-Oriol`» (1886), «P`er va Jan» (1887—88) kabi romanlarida umumbashariy mavzular, mansabparastlar qismati, boylik orttirishga xuruj qilish yuksak mahorat bilan tasvirlab berilgan. «O’limdek kuchli» (1889), «Bizning qalb» (1890) romanlarida esa psixologik ruh kuchli. «Hayot»,«Azizim» romanlari (Ibrohim G’afurov tarjimasi) va bir qancha hikoyalari o’zbek tiliga tarjima qilingan (O’zbekiston Milliy entsiklopediyasidan).

akyuz de Randal uyida bir o’zi tushlik qilar ekan, xizmatchisiga tashqariga chiqib kelish ehtimoli mavjudligini bildirib qo’ydi. So’ng ish stoliga o’tirib maktub yozishga kirishdi. U har yilning oxirida shu an’anani bajarar edi: o’tirib yozar va orzu qilardi. Jakyuz o’tgan yangi yil kunini xotirladi: barcha odamlar unutilgan. Do’stlarining qiyofasi ko’z oldida keksayib o’zgarib bormoqdaydi. U barcha oshnalariga birinchi yanvar` kuni o’qiladigan yangi yil tabrigini bita boshladi.

Jakyuz tortmani ochib, ichidan suyuklisining suratini oldi va unga bir zum tikilib o’pib qo’ydi. Keyin oppoq qog’ozga biroz qarab turdi- da, yoza boshladi.

“Azizim, Iren.
Bu gal yuborgan mitti suvenirimni olgandirsan. Bugun o’zimni senga shu gapni aytish uchun tayyorlab keldim…»

Jakyuzning qo’li titrab ketdi va o’rnidan turib xonani keza boshladi. U oxirgi o’n oydan buyon sevgi asiriga aylangandi. U o’sha ayolni juda yaxshi ko’rib qolgandi. U albatta, yosh yigit emasdi, lekin o’zini hamon yoshlardek tutardi. Xullas, u ehgiroslarini sarhisob qilganidek, bugun ham uzilishib ketgan do’stlarini hamda hayotiga kirib kelgan yangi odamlarni hisoblardi. Uning sevgidagi g’ayrati asta-sekin tinchlikka cho’ma boshlagandi. U o’zidan yuragimda aslida kimga nisbatan haqiqiy sevgi bor deb so’rar, bunga javob esa o’sha ayol bo’lib chiqar, erkak kelajakda nima bo’lishini o’ylardi. U birdan qalbida chuqur hurmat, minnatdorlik va nafislikni his etdi.

Eshik qo’ng’irog’i Jakyuzning xayolini bo’ldi. Ikkilanib qoldi: eshikni ochsinmikin? Lekin yangi yil kechasi kim bo’lmasin eshikni ochish lozim, degan gapni eshitgani uchun nima bo’lsa ham ochishga qaror qildi. U qo’liga shamchiroqni tutib, uzun yo’lak bo’ylab keta boshladi. Kalitni burab, eshikni ochishi bilan tashqarida Irenning devorga suyangancha murdadek oppoq yuziga ko’zi tushdi.

Erkak shivirladi:
— Senga nima bo’ldi?
— Yolg’izmisan? — savolga savol qaytardi ayol.
— Ha.
— Xizmatkorlaring-chi?
— Ular yo’q.
— Tashqariga chiqmasmiding?
— Yo’q.

Ayol ichkariga kirdi, Jakyuzning dimog’iga o’sha qadrdon is urildi. Mehmonxonaga kirgach, ayol divanga asta cho’kdi va yuzini erkakning qo’liga bosgancha, yig’lab yubordi.

Erkak uning oyoqlariga tiz cho’kdi, ayolning yuzini ko’llariga olib shivirladi:
— Iren, Iren, senga nima bo’ldi, gapirsang- chi? O’tinib so’rayman, menga barini ayt.
Ayol yig’lamsiragancha, sekin dedi:
— Boshqa bu ahvolda yashay olmayman.
— Bu ahvolda… nima deganing bu?
— Ha, yashay olmayman. Men juda ko’p sabr qildim. U menga bugun qo’l ko’tardi.
— Kim? Eringmi?
— Ha, o’sha.
— Oh!

Jakyuz asabiylashdi, uning erini bunchalik beshafqatligidan larzaga tushdi. Irenning eri shu dunyo kishisi, yuqori tabaqadan, bir klubning egasi bo’lib, otlar jinnisi, hamma yerda ma’lum va mashhur, shu bilan birga bilimli va nihoyat an’analarga sodiq bir kishi edi. U boshqa badavlat va hotamtoy insonlar kabi o’zini oilasiga juda mehribon ko’rsatar edi. Lekin ayolining xohishlari, sog’lig’i, kiyim-kechagi bilan ishi bo’lmas, tashlab qo’ygandi.

Jakyuz ayol bilan do’stlashgach, har bir er ayoliga uning do’stlari bilan muloqotiga ruxsat berilishiga erishgan hamda ayol bilan bemalol suhbatlasha olardi. Garchi erkak ichidan ayolni sevsa-da, uyida janjal bo’lishini aslo istamas edi.

— Nimadan boshlandi, aytib ber,— so’radi erkak.

Ayol uzun hikoyasini boshladi: to’ylarini, ilk kelishmovchiliklarini, katta janjallarni, so’ng erining jizzaki va qo’pollashib ketganini, hozir esa uning Jakyuzdan behuda rashk qilishi va qo’l ko’tarishlarini so’zlab berdi.

Ayol gapning so’nggida qo’shib qo’ydi:
— Men uning yoniga qaytmayman. Sening oldingga keldim.
Erkak ayolning qo’lidan tutib gap boshladi:
— Azizim, sen katta xato qilgansan. Agar eringni mana shu xatosi bilan yolg’iz qoldirar ekansan, hech nimaga erisholmaysan.

Ayol xavotirlanib so’radi:
— Xo’sh, unda qanday maslahat berasan?
— Uyga qaytgin-da, xuddi o’sha janjalli kunlar boshlanmasidan ilgari qanday yurgan bo’lsang, o’zingni shunday tut.
— Sen so’rayotgan narsa yolg’on-ku, axir?
— Yo’q, bu aqlli ayolning ishi. Munosabatlarning rishtasi senga bog’liq. Sen barchasini yo’qotmasliging lozim.

Ayol o’rnidan turdi va g’azabkor pichirladi:
— Xo’sh, mayli. Bu yerda ortiq qololmayman. Bari tugadi, tugadi!
Keyin qo’lini erkakning yelkasiga qo’yib so’radi:
— Meni sevarmiding?
-Ha.
— Chinmidi?
-Ha.
— Unda nega yoningda olib qolmaysan?
— Yonimda? Birga? Bu tentaklik. Unda seni yo’qotaman. Bari umidlar tugaydi.
— Tingla, Jakyuz. U meni sen bilan boshqa ko’rishishimni taqiqladi. Men boshqa uyingga qaytib kelmayman. Bu so’nggi qaroring bo’ladi: ketaymi yo qolaymi?

— Azizim, Iren, agar ajrashsanggina senga uylanaman.
— Ha, uylanasan — nihoyat ikki yildan so’ng ajrasholsam. Sen juda sabrlisan-ku, axir! — kesatdi ayol.

— Menga qara! Men ertaga ering kelib seni olib ketishiga chiday olmayman, tushunsang-chi, qonun u tarafda.
— Meni uyingda saqla demayapman, Jakyuz. Qaergadir qochib ketamiz. Meni juda sevasan, deb o’ylabman. Xato qildim. Xayr.
Ayol eshik tomon jadap qadam tashladi.

— To’xta, Iren!
Ayol unga o’girilib qaramadi. Uning ko’zlari yoshga to’la edi:
— Meni tinch qo’y!

Erkak uni majburlab o’tirg’izdi va yuqoridagi gaplarini yana tushuntira ketdi. Ayolning jim va beparvoligini ko’rib, unga yalindi, tushunishini istadi.
Jakyuz gapirib bo’lgach, ayol tilga kirdi:
— Endi meni tushunib jim ketishimni istarsan? Qo’lingni ol, oyoqlarimga ham tegma.
— Menga qara, Iren.
— Qo’yib yuborasanmi, yo’qmi?
— Iren, bu qat`iy gapingmi?
— Qo’yib yubor.
— Bu so’nggi so’zingmi, dedim?
— Ha, endi qoch, men ketay.
— Ketmaysan. Mayli, erta tongdayoq bu yerdan ketamiz.

Ayol og’ir gap boshladi:
— Yo’q, endi kech. Men istamayman.
— Ketma! Men burchimni bajaraman. Sen aytgan nimaiki bo’lmasin, barini bajaraman.

Ayol unga uzoq tikilib turdi va so’radi:
— Unda menga tushuntir.
— Nimani tushuntiray, ayt?
— Hammasini. Fikringni o’zgartirgan narsani. Keyin men nima qilish kerakligini aytaman.
— Hech nimani o’zgartirmadim. Sen tashlab ketayotganingdan qo’rqdim, xolos.
— Bu fikrni shunchalik tez o’zgartirishga qodir emas.
— Meni tinglasang-chi, azizim. Bu savol bilan bir nima o’zgarib qolmaydi. Seni sevib qolganimni tushunganimda, o’zimga shu gapni aytganman: kimki bir ayolni sevib qolsa, unga erishish uchun bariga tayyorligini bo’yniga olishi lozim.

— Nikoh bu — ulkan ijtimoiy baho, ulkan huquqiy baho, mening ko’zlarimdagi tuyg’u esa qalb bahosi.
— Nima bo’lsa ham, ijtimoiy, huquqiy jihatdan eriga bog’langan ayol, agar uni sevmasa, yuragi o’zgada bo’lsa, unga g’amxo’rlik qiladigan insoni bo’lsa, erkak ham uni desa ham baribir ular o’zlarini tutqundek sezishadi.
— Agar ularning ikkisi ham vijdonli bo’lsal har qanday to’siqlar va odatlarni yengish kerak.
— Ayol tavakkal qila oladi. Chunki u bor yuragi bilan, vijdoni bilan, hayotini tikib, barcha qiyinchiliklarga oldindan tayyorlanib, baridan voz kechishga rozi bo’lib sevadi. Erkaklar ham buning qadriga yetib, bariga tayyor turishi lozim. Boshqa aytadigan gapim yo’q. Hali turli majburiyat va qo’rquvga berilgan inson edim, hozir esa qarshingda faqatgina seni sevguvchi inson turibdi.

Ayol jilmaydi:
— Men aldadim, azizim. Hech nima sodir bo’lmagandi. Erim beshafqatlik qilmagandi. Lekin men bilishni judayam istadim: Yangi yilda menga yuragingdagilarni ayta olarmikinsan. Shuni bilmoqchiydim. Mana, iqroringni eshitdim. Endi hayotimni o’zgartirish fursati keldi. Bugun baxtliman, yangi yil menga haqiqiy muhabbatimni topib berdi…

 Nodirabegim Ibrohimova tarjimasi