Тасаввуф ҳақида гап борганда, имом Ғаззолий тўғрисида, Ғаззолий ҳақида гап кетса, тасаввуф борасида тўхталиб ўтмасликнинг иложи йўқ. Шу боис тасаввуфнинг моҳиятига диққатни қаратмоқ лозим бўлади. Энг аввало тасаввуф нима, деган саволга жавоб қидирмоқ мақсадга мувофиқ. Бу эса, ғоят мураккаб масала, зеро, тасаввуф ҳақида шу қадар хилма-хил ва қарама-қарши фикрлар мавжудки, кўп ҳолларда тадқиқотчилар анчайин чалкашликларга йўл қўядилар. Davomini o'qish
Bo'lim: Tasavvuf tarixi, va adabiyoti
Tasavvuf tarixi, so’fiylar hayoti va adabiyotidan namunalar
Sulaymon Boqirg’oniy. She’rlar, hikmatlar
Сулаймон Боқирғоний туркий шеъриятнинг бошловчиларидандир. Шеърлари ўзбек, татар, бошқирд ва бошқа туркий халклар орасида кенг тарқалган. Сщфий шоирнинг шеърлари «Боқирғон китоби» номи билан машҳур. Шунингдек, унинг «Биби Марям китоби», «Охир замон китоби» каби достонлари ҳам бор. Буларда тасаввуф тўғрисида ўз фиқоларини баён этади. Davomini o'qish
Boyazid Bistomiy. Ilohiy muloqot.
Тўла номи Абу Язид Тайфур ибн Исо ибн Сурушан Бистомий Акбар бўлиб, Теҳрон-Машҳад оралиғидаги Шоҳруд вилоятининг Бистом (айрим манбаларда Бастом) қасабаси (Кумуш мавзеи)да таваллуд топган. Манқабага кўра 313 устоддан таълим олган, уларнинг асосийси, Абу Али Синд (Ҳинд)ий бўлиб, Жаъфар Содиқ (ваф. Ҳижрий 148)нинг увайс шогирдидир. Абу Мусо Дейбулий (Дубайлий), Абу Мансур Жиновий, Маҳмуд Кайвоний, Абдуллоҳ Йунобидий каби шогирдлар етиштирган. Davomini o'qish
Ozod Mo’min Xo’ja. Naqshbandiya tariqatining buyuk namoyandasi — Xoja Muhammad Porsoning ruhi chirqiramayaptimi?
Тарихимизда буюк деб тан олинган авлиёларнинг барчаси ҳаёт тараққиёти учун улкан ишлар қилганлар. Биз бежиз уларнинг мақбараларини зиёрат қилмаймиз, бежиз уларни ҳурмат билан тилга олмаймиз, бежиз уларнинг ёзиб қолдирган асарларини ўқиб, таҳлил қилмаймиз. Davomini o'qish
Xurshid Davron. «Mirzo Bobur pirlari» turkumidan: Maxdumi A’zam.
Махдуми Аъзам тасаввуфнинг улуғ арбоби Шайх Бурҳониддин Қиличнинг авлоди эди. У бу зотга беш пушт билан бориб етган. Дастлабки тарбияни Мир Сайид Али деган кишидан олган Махдуми Аъзам кейинчалик Тошкентга келиб, Мавлоно Муҳаммад Қозидан тасаввуф илмини тўла эгаллайди… Davomini o'qish
Ibrohim Haqqul. O’zbek tasavvuf she’riyatining o’rganish muammolari
Ислом дини заминида дунёга келган тасаввуф мусиқа, тасвирий санъат, ҳатто фалсафага қараганда ҳам адабиёт билан жуда эркин ва изчил алоқа боғлаган. Бадиий ижодда “тариқат адабиёти” деган бир тармоқнинг пайдо бўлиши ҳам шундан. Лекин ҳар қандай ҳолатда ҳам тасаввуф адабиётини билиш, унинг насрий ёки шеърий намуналарини тадқиқ ва талқин қилиш сўфийлик тарихи, тажрибаси, унинг етакчи ғоявий тамойилларни ўрганишдан бошланиши керак. Бўлмаса саёзлик хатога, хато чалғишга, чалғиш сохтакорликка йўл очиб бераверади. Davomini o'qish
Pahlavon Mahmud. Dard eski qadrdonu, darmon — yangi…Ruboiylar. Matnazar Abdulhakim tarjimalari
Атоқли шоир Матназар Абдулҳакимнинг Паҳлавон Маҳмудга ихлос қўйишига асосий сабаблардан бири , шоирнинг Полвонпир каби полвон , ёшлигида кураш бўйича республика чемпиони, спорт устаси бўлганлигидир эҳтимол.Қолаверса, Матназар аканинг юксак иқтидори ҳам Паҳлавон Маҳмуд билан руҳан яқинликка сабабчи бўлгандир.Шунинг учун ҳам форсий тилни эгаллаган Матназар Абдулҳаким Қитолий рубоийлари таржимасига қўл урганди.Бундан ташқари Матназар ака суҳбатлари чоғида кўпинча Паҳлавон Маҳмуд шеъриятидан, ҳаётидан мисоллар келтирар эдилар. Davomini o'qish
Najmiddin Komilov. Tasavvuf va badiiy ijod & Najmiddin Komilov «Navoiy gulshani» ko’rsatuvida
Олимлар тасаввуфнинг адабиёт билан яқинлашиш сабабларини кўпроқ суфийларнинг рақсу самоъ мажлислари билан боғлайдилар. Тўғри, тасаввуф шайхлари муридларига таъсир этиш учун рубоий, ғазал каби кичик шеърий жанрлардан фойдаланганлар. Бу – масаланинг бир томони, яъни тасаввуфнинг адабиётга интилиши. Аммо масаланинг иккинчи томони ҳам бор. Гап шундаки, адабиёт ҳам тасаввуф томонга қараб интилган. Davomini o'qish
Mashriqzamin — hikmat bo’stoni. Aforizmlar kitobi
“Машриқзамин — ҳикмат бўстони” номли тўпламга киритилган мумтоз адиб ёки алломаларимизнинг ҳикмат ёки ҳикоятлари минг ёки юз йиллар олдин битилганига қарамай бугунги ҳаётимиз учун зарур ва фойдалидир.
Davomini o'qish
Muhammad Iqbol. Ruboiylar
Шарқ ва Ислом оламининг буюк шоири ва алломаси Муҳаммад Иқбол Покистон давлатининг маънавий устози деб тан олинган. Урду ва форс тилларида шеър ёзган, Шарқ фалсафаси ва тасаввуф таъсирида ижод қилган. Шоир илк шеърларидаёқ инсонни, табиатни, халқ дарди ва кайфиятини куйлайди. «Эронда тасаввуфнинг тараққиёти» (1908) асарида Шарқ фалсафаси ва диний таълимотларини таҳлил қилади, Ибн Сино, Ибн Арабий каби файласуфларнинг дунёқарашини юксак баҳолайди. Davomini o'qish
So’fi Olloyor. Sabotul ojiziyn
Ойнинг бошида Сурхондарёда бўлиб, кўп азиз жойларни, шу жумладан, Олтинсой туманида тоғлар қуршовидаги Вахшиворда жойлашган улуғ тасаввуф алломаси ва беназир шоир Сўқи Оллоёр (Оллаҳёр) хоки туроби кўмилган мозорда бўлиб, пири комил ҳақига дуои фотиҳалар ўқидик. Бу зиёратдан кўнгилларимиз равшан тортиб, бу равшанлик ҳалигача қалбимизни тарк этгани йўқ. Ана шу равшанлик билан сизга улуғ бобомизнинг асарларига бағишланган биринчи саҳифани тайёрладик. Davomini o'qish
Jaloliddin Rumiy. Ma’naviy masnaviy. Birinchi daftar (01). Xutba. Naynoma
Бу – «Маснавий» китоби; Аллоҳ таолога етишиш ва Унга яқийнлик сирларини очишда унинг усули дин усулларининг усулидир; у Аллоҳннг буюк фиқҳидир, у Аллоҳнинг ёрқин шариатидир ва Аллоҳнинг очиқ-ошкор ҳужжатидир; Унинг «нури худди бир токча устидаги чироқ» нури мисолидирким, субҳ нуридан ҳам мунавварроқдир; У жонларнинг дарахтзорлари ва булоқлари сероб жаннатидир, улар орасида бир булоқ борки, уни Тарийқат ўғлонлари Салсабил дейдилар, мақом эгалари ва каромат соҳиблари учун у «яхшироқ мартаба», «энг яхши маскан ва энг гўзал истироҳатгоҳ бўлур» Davomini o'qish