Чўлпон шеърлари бадиий маҳорат нуқтаи назаридан бир хил эмаслигининг боиси, бизнингча, ижодий фаолиятининг кўп қирралилиги билан боғлиқ. Унинг мумтоз шеърлар намунасига айланиб улгурган асарлари, образли қилиб айтганда, илҳом парисининг қанотида учган шоир Чўлпон томонидан ёзилган….
Bo'lim: Jadidchilik tarixi va adabiyoti
Turkiston jadidchilik harakati haqida kitoblar, maqolalar, tarjimalar, jadidlar asarlari
Begali Qosimov. Milliy uyg’onish davri o’zbek adabiyotini o’rganishning dolzarb masalalari
Устоз Бегали Қосимов жадид мутафаккирларининг анъаналарини ўз фаолиятида давом эттирган фидойи олим эди. У жадидчилик ҳаракатини кенг кўламда, бутун омиллари, йўлбошчилари, асосий ғоялари, географик кўлами, машҳур шахсиятларигача тадқиқ қилинган бой ва жиддий ўрганишга лойиқ илмий мерос қолдирди. Davomini o'qish
Ulug’bek Dolimov. Jadidchilikning tamal toshi
Сўнгги асрларда ўлкамиздаги таълим-тарбия тизими дунё тараққиётидан бутунлай узилиб, турғунликка юз тутгани маълум. Уни ислоҳ қилишга, янгилашга қаратилган фикрлар узоқни кўрувчи зиёлилар, мутафаккирлар орасида XIX аср бошларида вужудга кела бошлаган эди… Davomini o'qish
Gulandom Tog’aeva. Uyg’oqlikka da’vatkor ijod
6 март — Ҳамза Ҳакимзода Ниёзий туғилган кун.
Шоир аслида ким? У ўз халқининг маънавий-маърифий ганжиналарини асраб-авайлаб, янада бойитувчи хазинабон, ўз даврининг нафасини, шукуҳини кейинги даврларга элтувчи тарихчи ва чароғбон, ниҳоят, келажакка томон қадам ташлаётган Ватанининг олдинги сафларида кетаётган руҳбондир. Шоир ўз Тилининг луғат бойлигини, салоҳиятини оширувчи, адабий-эстетик ҳодисаларни бирлаштириб, инсоният шу пайтгача эришган тафаккур мақомининг симметрияларини кашф қила оладиган, башариятни уйғотувчи Комил Инсондир. Davomini o'qish
Мастура Исхакова. Факел любви (Мухаммад Саид Ахрари)
Саид Ахрари содержался в холодной одиночной камере восточного отделения Бутырской тюрьмы в Москве. Арестант был лишен всех человеческих условий существования. Он не мог элементарно написать ни одной строчки жене, оставшейся с четырьмя детьми в далеком Ташкенте. Никогда в жизни Саид Ахрари не мог предположить, что окажется в каменных застенках Бутырской тюрьмы, в Москве — столицы государства, за новую жизнь и идеи которого, он боролся. Недолго пришлось узнику терпеть допросы, холод, голод и издевательства. Он так и не узнал, кого же родила его ханум, и каким именем нарекла жена их ребенка? Davomini o'qish
O’zlikni anglash va anglatish a’moli edi.
Бегали ака беқиёс даражада ички муштаракликка эга инсон бўлиб, теран мушоҳада, мулоҳазаси ва ўз фикрида қатъий туриши билан ҳамкасблари, шогирдларининг ҳурматини қозонган эди. У кишининг ички муштараклиги бирор режани иккиланмасдан амалга оширишида эмас, балки сўзи билан иши, тили билан дили бирлигида, ўз имон-эътиқодига, инсоний мартабасига хиёнат қилмасдан, унга мос яшаб, касб танлаб, ижод қилганида намоён бўлди. Davomini o'qish
Siddiqiy-Ajziy. She’rlar & Vadud Mahmud. Turk shoiri Ajziy.
Саҳифа таниқли маърифатпарвар шоир, педагог ва файласуф Сиддиқий—Ажзий таваллудининг 150 йилигига бағишланади
Шоирнинг асл исми Саидаҳмадхўжа бўлиб, Самарқандда туғилган. Шеърларига «Ажзий», достон ва насрий асарларига «Сиддиқий» деб тахаллус қўяди. Ота-боболари туркистонлик бўлиб, Амир Абусаид замонида, XV асрда Самарқандга кўчиб келиб қолган. Саидаҳмад 5—7 ёшларида отаси Ҳасанхўжа вафот этиб, дастлаб бобоси Алихўжа қўлида, сўнгроқ уста Абдулқаюм эшигида етимликда катта бўлади. Янгаси қўлида савод чиқаради. Илмни мустақил эгаллайди. Замондошлари унинг уқув-қобилиятини алоҳида таъкидлайдилар. Davomini o'qish
Boybo’ta Do’stqorayev. «Hurriyat»ning ko’ksiga gul taqaylik».
Абдулҳамид Чўлпон жўшқин шеъларида Ватан озодлиги, мустақиллигини бор овоз билан куйлаганини ҳозир деярли барчамиз биламиз. Айни пайтда у ҳуррият, эрк йўлида фаол бир фуқаро сифатида ҳам жонбозлик, фидойилик кўрсатган инсондир. Оташин шоир ҳам ижоди билан, ҳам ижтимоий фаолияти билан мустақиллигимиз йўлида ёниб яшаган инсонлардан бўлган…
Halim Saidov. Asl farzand.
Жадидчилик ҳаракатининг йирик вакили,буюк мутафаккир Маҳмудхўжа Беҳбудий (1874 -1919) таваллудининг 140 йиллигига
Беҳбудий юрт озодлигини кўзлаб ўз салоҳиятини юксалтирди, бунинг учун у ўқиди, ўрганди, муаллимлимлик қилди, гоҳида драматург, артист, зарурат туғилганда ношир, журналист, муҳаррир, мутаржим, муфти, сиёсатчи, иқтисодчи, раҳбар… қисқаси, мақсадига эришиш йўлида давр нимани тақозо этса, ўша ишни катта-кичиклигига қарамасдан сидқидилдан бажарди. Davomini o'qish
Dilmurod Quronov. Jadid adabiyotida tarix kontsepsiyasi.
Тарих кўп аҳамиятли ва фойдали бир нарсадур. Тарихнинг фойдаларидан баъзиси ушбудурки, бир миллатнинг на тариқада, қайси йўл ила тараққий этганини ўқиб ибрат олмоқ ёки бир миллатнинг на сабаблардан таназзул этиб, охир мунқариз бўлуб кетганин ўқуб, мундан ҳам истифода этмак мумкиндур… Davomini o'qish
Xurshid Davron. Mahmudxo’ja Behbudiyning yangi (topilgan) surati haqida.
Ҳамиша ва ҳар қандай шароитда миллат тарихини, демак келажагини ўйлаган фидойи инсонлар борлиги учун биз ноёб асарларни ўқияпмиз, мусиқаларни тинглаяпмиз. Бизнинг юкимизни боболар кўтариб келди, келгуси насллар юкини биз ҳам ерда қолдирмайлик Davomini o'qish
Halim Sayyid. Jadidchilik — yangicha harakat.
Беҳбудий Самарқанд жадидларига карвонбоши бўлса, Мунаввар қори Тошкентда жадидларга йўлбошчи эди. Ўз вақтида «Ҳақ олинур, берилмас» каби даъватларни айта олган инсонлар ҳам улар эдилар. Қолаверса, бу инсонлар кўплаб сафдошларни атрофларига жамлагандилар. Фитрат, Абдулла Авлоний, Чўлпон, Садриддин Айний каби юрт фидойилари фикримиз далилидир. Davomini o'qish