Яқинда қардош Озарбайжондан бир хушхабар келди. Ушбу мамлакатнинг тарихи минг йилларга бориб тақаладиган гўзал шеъриятини ўзбек ва рус тилларига таржима қилиб, тарғиб қилаётган таржимон Шаҳло Қосимова Озарбайжон ёзувчилар уюшмасининг фахрий аъзолигига қабул қилинди. Июль ойида бир гуруҳ ўзбек журналистлари сафида ушбу мамлакатга қилган сафари чоғида унга аъзолик гувоҳномаси топширилди.

Шаҳлохонни ушбу юксак эътироф билан қутлаймиз.

Сир эмаски, кейинги пайтларда мамлакатимизда ушбу мамлакат шеъриятига қизиқиш ортиб бормоқда, таржимонларимиз ўзбек ўқувчисини ушбу мамлакатнинг гўзал шеърияти билан таништириб келмоқда. Лекин негадир ўтган йили асосан, устоз Усмон Қўчқор ва Шаҳло Қосимова таржимасида чоп этилган ва Ҳайдар Алиев номидаги Озарбайжон маданият маркази бош-қош бўлган антология ҳақсиз равишда адабий жамоатчилигимиз эътиборидан четда қолди. Адади ҳам кам – 500 нусха.

Қардош халқлар адабиётидан бундай таржима лойиҳаларини амалга оширишга ўзимизнинг Ёзувчилар уюшмаси ҳам бош қўшса, яхши бўлар эди. Қарс – икки қўлдан, дегандай, уларда ҳам бизнинг адабиётимизни таржима қилишга рағбат уйғониши турган гап.

Озарбайжон ёзувчилар уюшмаси ўзбек адабиётини ўз ватанида тарғиб қилишда анча фаол. Яқин кунларда ўзбек шеърияти антологияси Боку шаҳрида нашрдан чиқиш арафасида. Ўзбек шоирларининг шеърларини озарбайжон тилига таржима қилишда ҳам Ш.Қосимова қардош халқ таржимонларига кўп ёрдам берди.

Шаҳлохонга ўзбек ва озар халқлари ўртасида адабий алоқаларни ривожлантириш борасида қилаётган хайрли ишларида омад тилаймиз.

Фахриёр

ОЗАРБАЙЖОН ШЕЪРИЯТИДАН
Шаҳло Қосимова таржималари

Акбар ҚЎШАЛИ

* * *

Булутлар ўзини отди денгизга,
Бу оқшом тоғларда ёмғир ёғажак.
Нима дуо қилсанг, етар манзилга,
Тангри эшикларни кенгроқ очажак.

Бу оқшом… Бу оқшом ёмғир ёғажак,
Одамлар қочажак фалаклар сари.
Бир телба кўксини очиб қочажак,
Қочажак энг яқин юраклари сари.

Қоч, ахир, чоқ, ахир, сен ҳам ой сари,
Эзгулик бор, виқор бордир тоғларда.
Кетган ҳам Тангри дер, келган ҳам – Тангри!
Девона йўл солар ўнгу соғларга.

Бу оқшом Толишга ёмғир ёғажак,
Денгизга бош қўйиб ётар булутлар.
Тангри эшикларни кенгроқ очажак,
Гўёки денгиздан тошажак сутлар.

Вафо МУРСАЛ ҚИЗИ

Қурбон бўлайин

Бир ўйин ўйнадинг – севги ўйини,
Тушдим бу ўйинга, қурбон бўлайин.
Севаман, дединг сен, мен ҳам ишондим,
Ишондим, бўйингга қурбон бўлайин.

Севдим зулмингни ҳам, ғуборингни ҳам,
Севдим сочимдаги бармоғингни ҳам,
Севдим кўзларингнинг хуморини ҳам,
Қошларинг ёйига қурбон бўлайин.

Ёнган юрак бўлди, розин айтди тил,
Қалбим чечаклари синдилар чил-чил,
Кўзим йўлда қолиб, куним бўлди йил,
Йилингга, ойингга қурбон бўлайин.

Мен кеча олмадим бу ишқдан, нетай,
Бошим қайга урай, қайларга кетай,
Мен қандоқ борайин, мен қандоқ етай,
Чақирсанг тўйингга, қурбон бўлайин?

Иброҳим ИЛЁСЛИ

Мен бир сўз биламан…

Мен бир сўз биламан – тилимга келса,
Садоси қонимга белайди мени.
Шоҳлар тарс чатнагай етти еридан,
Одамлар тошбўрон айлайди мени.

Мен бир сўз биламан – уни сўйласам,
Кофирлар гулханга отарлар мени.
Мўминлар бошимни узарлар, сўнгра,
Бошларидан юксак тутарлар мени.

Мен бир сўз биламан – тилимга олсам,
Олимлар тилимни кесарлар менинг.
Сўзимни осарлар энг баланд дорга,
Устимдан қуюндек эсарлар менинг.

Мен бир сўз биламан – оғзимдан чиқса,
Оқиллар номимни далли дегайлар.
Дарвешлар у сўзга қолади ҳайрон,
Ошиқлар тан бериб, “балли” дегайлар.

Мен бир сўз биламан – не қилай, ахир? –
Дарахтда уям бор, ичида – болам.
Ҳеч нени билмайман, эй дўстим, бироқ,
Мен бир сўз биламан – яхшики, лолман.

Маориф СУЛТОН

Карвон

Ўтар туя карвонлари…
Сарбонлари қумга бота-бота…
Карвонларда ухлаганча
гўдак болалар кечар…
Ичилмас сувлардан ичар,
кечилмас чўллардан кечар.
Кўчар у элдан бу элга,
кўчар у қўлдан бу қўлга…
Неча қасрдан ўтар,
неча асрдан ўтар.
Фаластиндан ўтар,
Мисрдан ўтар…
Ўтар туя карвонлари…
Сарбонлари қумга бота-бота…
Карвонлар кетидан
танклар, найзалар ўтар….
Танк сасин босиб кетар
туя қўнғироқлари.
Ўтар туя карвонлари…
Бир титроқ тутар қўрқувдан мени,
уйғотар тунлари уйқудан мени.

Собир САРБОН

Ўлган минг дафъа тирилди

Мавлоно Жалолиддин Румийга

Йўқолдим дунё кўзидан,
Кўздан у ёнда
МЕН борман.
Энг биринчи ва энг сўнгги
Издан у ёнда
МЕН борман.

Дема, қуббаси қурилди,
Ўлган минг дафъа тирилди,
Бекинмоққа юз берилди
Юздан у ёнда
МЕН борман.

Руҳимнинг биноси йўқдир,
Турарга хонаси йўқдир,
Сўздан у ёнаси йўқдир,
Сўздан у ёнда
МЕН борман.

Бир чумоли озор чекса

Дўл саваса бир чаманни,
Маним чечагим ундадир.
Тоғни кесиб, тошни ёрай –
Маним чўрагим ундадир.

Қорадир бахтимнинг юзи,
Манглайда шум тақдир изи,
Кўр бўлсин осмоннинг кўзи,
Маним фалагим ундадир.

Омад кетса йигит қўлидан,
Ғовлар тушса мўрча йўлига,
Чин сўз шубҳалардан сўлиса,
Маним юрагим ундадир.

Ғов тушса чумоли йўлига
Йигит олддан ортга тушса,
Бир чумоли ғовга тушса,

Қайда ҳаққа – кўлга тушса,
Маним юрагим ундадир.

Ўзимни сўзга ўрадим

Бедорман то саҳар қадар,
Ярамни тузга кўчирдим.
Паст ерларни тоққа элтиб,
Кузини ёзга кўчирдим.

Бу ғўр ўжар келди қайдан?
Дунё қилди заҳарханда.
Париваш ҳушим олганда,
Руҳимни созга кўчирдим.

Фонийда умр сурардим,
Зимдан ишимни кўрардим,
Ўзимни сўзга ўрадим,
Сўзни қоғозга кўчирдим.

Султон МЕРЗИЛИ

Икки йўл ораси

Билсайдим хушбахтлик надур,
бўлардим.
Хушбахт бир оламга тушиб қолардим.
қўнгироқгулми ё
бир қадаҳ мисол
ичимга хушбахтлик қуйиб, тўлардим.
Хушбахтлик пул бўлса,
мен пул бўлардим,
Хушбахтлик йўл бўлса,
мен йўл бўлардим.
Билсайдим хушбахтлик сенинг ишингдир,
Сенга дўст бўлардим, ё қул бўлардим.
Толе ёзмишини билмаган касга
ҳеч ёқмас ҳандаса терс келиб қолса.
Хушбахтлик Аллоҳнинг махфий сиридир,
инсон тушунмайди – соддалиги шу.
Жарликлар устида тикланмиш бир тахт
тепадан сел босар, остдан эса – вақт.
Икки йўл ўртаси – аросатдаман,
ким билар бахтлиман, ёки
бир бадбахт?!

Yaqinda qardosh Ozarbayjondan bir xushxabar keldi. Ushbu mamlakatning  tarixi ming yillarga borib taqaladigan go‘zal she’riyatini o‘zbek va rus  tillariga tarjima qilib, targ‘ib qilayotgan tarjimon Shahlo Qosimova  Ozarbayjon yozuvchilar uyushmasining faxriy a’zoligiga qabul qilindi. Iyul  oyida bir guruh o‘zbek jurnalistlari safida ushbu mamlakatga qilgan safari  chog‘ida unga a’zolik guvohnomasi topshirildi.

Shahloxonni ushbu yuksak e’tirof bilan qutlaymiz.

Sir emaski, keyingi paytlarda mamlakatimizda ushbu mamlakat she’riyatiga qiziqish ortib bormoqda, tarjimonlarimiz o‘zbek o‘quvchisini ushbu mamlakatning go‘zal she’riyati bilan tanishtirib kelmoqda. Lekin negadir o‘tgan yili asosan, ustoz Usmon Qo‘chqor va Shahlo Qosimova tarjimasida chop etilgan va Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon madaniyat markazi bosh-qosh bo‘lgan antologiya haqsiz ravishda adabiy jamoatchiligimiz e’tiboridan chetda qoldi. Adadi ham kam – 500 nusxa.

Qardosh xalqlar adabiyotidan bunday tarjima loyihalarini amalga oshirishga o‘zimizning Yozuvchilar uyushmasi ham bosh qo‘shsa, yaxshi bo‘lar edi. Qars – ikki qo‘ldan, deganday, ularda ham bizning adabiyotimizni tarjima qilishga rag‘bat uyg‘onishi turgan gap.

Ozarbayjon yozuvchilar uyushmasi o‘zbek adabiyotini o‘z vatanida targ‘ib qilishda ancha faol. Yaqin kunlarda o‘zbek she’riyati antologiyasi Boku shahrida nashrdan chiqish arafasida. O‘zbek shoirlarining she’rlarini ozarbayjon tiliga tarjima qilishda ham Sh.Qosimova qardosh xalq tarjimonlariga ko‘p yordam berdi.

Shahloxonga o‘zbek va ozar xalqlari o‘rtasida adabiy aloqalarni rivojlantirish borasida qilayotgan xayrli ishlarida omad tilaymiz.

Faxriyor

OZARBAYJON SHE’RIYATIDAN
Shahlo Qosimova tarjimalari

Akbar QO‘SHALI

* * *

Bulutlar o‘zini otdi dengizga,
Bu oqshom tog‘larda yomg‘ir yog‘ajak.
Nima duo qilsang, yetar manzilga,
Tangri eshiklarni kengroq ochajak.

Bu oqshom… Bu oqshom yomg‘ir yog‘ajak,
Odamlar qochajak falaklar sari.
Bir telba ko‘ksini ochib qochajak,
Qochajak eng yaqin yuraklari sari.

Qoch, axir, choq, axir, sen ham oy sari,
Ezgulik bor, viqor bordir tog‘larda.
Ketgan ham Tangri der, kelgan ham – Tangri!
Devona yo‘l solar o‘ngu sog‘larga.

Bu oqshom Tolishga yomg‘ir yog‘ajak,
Dengizga bosh qo‘yib yotar bulutlar.
Tangri eshiklarni kengroq ochajak,
Go‘yoki dengizdan toshajak sutlar.

Vafo MURSAL QIZI

Qurbon bo‘layin

Bir o‘yin o‘ynading – sevgi o‘yini,
Tushdim bu o‘yinga, qurbon bo‘layin.
Sevaman, deding sen, men ham ishondim,
Ishondim, bo‘yingga qurbon bo‘layin.

Sevdim zulmingni ham, g‘uboringni ham,
Sevdim sochimdagi barmog‘ingni ham,
Sevdim ko‘zlaringning xumorini ham,
Qoshlaring yoyiga qurbon bo‘layin.

Yongan yurak bo‘ldi, rozin aytdi til,
Qalbim chechaklari sindilar chil-chil,
Ko‘zim yo‘lda qolib, kunim bo‘ldi yil,
Yilingga, oyingga qurbon bo‘layin.

Men kecha olmadim bu ishqdan, netay,
Boshim qayga uray, qaylarga ketay,
Men qandoq borayin, men qandoq yetay,
Chaqirsang to‘yingga, qurbon bo‘layin?

Ibrohim ILYOSLI

Men bir so‘z bilaman…

Men bir so‘z bilaman – tilimga kelsa,
Sadosi qonimga belaydi meni.
Shohlar tars chatnagay yetti yeridan,
Odamlar toshbo‘ron aylaydi meni.

Men bir so‘z bilaman – uni so‘ylasam,
Kofirlar gulxanga otarlar meni.
Mo‘minlar boshimni uzarlar, so‘ngra,
Boshlaridan yuksak tutarlar meni.

Men bir so‘z bilaman – tilimga olsam,
Olimlar tilimni kesarlar mening.
So‘zimni osarlar eng baland dorga,
Ustimdan quyundek esarlar mening.

Men bir so‘z bilaman – og‘zimdan chiqsa,
Oqillar nomimni dalli degaylar.
Darveshlar u so‘zga qoladi hayron,
Oshiqlar tan berib, “balli” degaylar.

Men bir so‘z bilaman – ne qilay, axir? –
Daraxtda uyam bor, ichida – bolam.
Hech neni bilmayman, ey do‘stim, biroq,
Men bir so‘z bilaman – yaxshiki, lolman.

Maorif SULTON

Karvon

O‘tar tuya karvonlari…
Sarbonlari qumga bota-bota…
Karvonlarda uxlagancha
go‘dak bolalar kechar…
Ichilmas suvlardan ichar,
kechilmas cho‘llardan kechar.
Ko‘char u eldan bu elga,
ko‘char u qo‘ldan bu qo‘lga…
Necha qasrdan o‘tar,
necha asrdan o‘tar.
Falastindan o‘tar,
Misrdan o‘tar…
O‘tar tuya karvonlari…
Sarbonlari qumga bota-bota…
Karvonlar ketidan
tanklar, nayzalar o‘tar….
Tank sasin bosib ketar
tuya qo‘ng‘iroqlari.
O‘tar tuya karvonlari…
Bir titroq tutar qo‘rquvdan meni,
uyg‘otar tunlari uyqudan meni.

Sobir SARBON

O‘lgan ming daf’a tirildi

Mavlono Jaloliddin Rumiyga

Yo‘qoldim dunyo ko‘zidan,
Ko‘zdan u yonda
MЕN borman.
Eng birinchi va eng so‘nggi
Izdan u yonda
MЕN borman.

Dema, qubbasi qurildi,
O‘lgan ming daf’a tirildi,
Bekinmoqqa yuz berildi
Yuzdan u yonda
MЕN borman.

Ruhimning binosi yo‘qdir,
Turarga xonasi yo‘qdir,
So‘zdan u yonasi yo‘qdir,
So‘zdan u yonda
MЕN borman.

Bir chumoli ozor cheksa

Do‘l savasa bir chamanni,
Manim chechagim undadir.
Tog‘ni kesib, toshni yoray –
Manim cho‘ragim undadir.

Qoradir baxtimning yuzi,
Manglayda shum taqdir izi,
Ko‘r bo‘lsin osmonning ko‘zi,
Manim falagim undadir.

Omad ketsa yigit qo‘lidan,
G‘ovlar tushsa mo‘rcha yo‘liga,
Chin so‘z shubhalardan so‘lisa,
Manim yuragim undadir.

G‘ov tushsa chumoli yo‘liga
Yigit olddan ortga tushsa,
Bir chumoli g‘ovga tushsa,

Qayda haqqa – ko‘lga tushsa,
Manim yuragim undadir.

O‘zimni so‘zga o‘radim

Bedorman to sahar qadar,
Yaramni tuzga ko‘chirdim.
Past yerlarni toqqa eltib,
Kuzini yozga ko‘chirdim.

Bu g‘o‘r o‘jar keldi qaydan?
Dunyo qildi zaharxanda.
Parivash hushim olganda,
Ruhimni sozga ko‘chirdim.

Foniyda umr surardim,
Zimdan ishimni ko‘rardim,
O‘zimni so‘zga o‘radim,
So‘zni qog‘ozga ko‘chirdim.

Sulton MЕRZILI

Ikki yo‘l orasi

Bilsaydim xushbaxtlik nadur,
bo‘lardim.
Xushbaxt bir olamga tushib qolardim.
qo‘ngiroqgulmi yo
bir qadah misol
ichimga xushbaxtlik quyib, to‘lardim.
Xushbaxtlik pul bo‘lsa,
men pul bo‘lardim,
Xushbaxtlik yo‘l bo‘lsa,
men yo‘l bo‘lardim.
Bilsaydim xushbaxtlik sening ishingdir,
Senga do‘st bo‘lardim, yo qul bo‘lardim.
Tole yozmishini bilmagan kasga
hech yoqmas handasa ters kelib qolsa.
Xushbaxtlik Allohning maxfiy siridir,
inson tushunmaydi – soddaligi shu.
Jarliklar ustida tiklanmish bir taxt
tepadan sel bosar, ostdan esa – vaqt.
Ikki yo‘l o‘rtasi – arosatdaman,
kim bilar baxtliman, yoki
bir badbaxt?!