Устоз, шу кунларда бир шоир таржимаси устида ишлаяпман. Ес Соя (асл исми — Евгений Соя) исмли бу шоир ёш бўлишига қарамай, ҳозир Россияда энг машхур шоирлар сирасига киради. Асли Украиниядан, 1992 йилда Одесса шаҳрида туғилган. Абдулазизхон ака (Акрамов) ўқиб кўришни тавсия қилганди. Кейин таржимага киришдим, чунки унинг шеърлари менда яхши таассурот қолдирди. Гап, албатта, унинг ажнабий сўзлардан фойдаланиб туриши ё грамматика қоидаларига риоя қилмаслигида эмас, унинг ўзига хос дунёси бор экан (Рафиқ Сайдуллонинг мактубидан).
Ес СОЯ
ШЕЪРЛАР
Ёз 2016
мактаб қўнғироғи каби ёз жуда қисқа,
қўноқ жой ҳозирлаб юрма — бефойда.
оппоқ, қайноқ қумга қадам қўясан,
гўдак катта ҳаётга,
ё биринчи қорга қадам қўйгандай.
ёз дегани — as you wish,
ёзда денгиз — осмон, денгиз эса — ер
сенга кўрсатаман қандай ёнишин париж,
қандай ёнишимни кўрсатаман сенга.
суякка ўтган силдай
бу ёз қуруқ жуда ҳам
бу — ёз, демак, ҳаммаси чиндан.
Дунё чексиздир
ишончинг — кўз юмиб бўлмайдиган иш,
қўрқувтомоғимниоларгип.
you speak english, french, spanish,
пизза минораси каби бошингни
эгиб,
шипшийсан:
«бораман дунёнинг четига, бироқ
сенсиз кунларни ўлиб яшолмайман.»
буни аввал ҳам айтгандинг, қизалоқ,
лекин, ишон менга, яшайсан.
шундай экан, кел, румбадан* лаззатлан,
гоада — жаннатнинг бўлимида бир.
колумб бир замонлар исботлаб кетган —
б у д у н ё ч е к с и з д и р.
*румба — замонавий рақс тури ва унинг мусиқаси.
Фаришталар
фаришталар ифор таратса агар, сенинг ифорингдай бўларди фақат.
фаришталар сева олганда эди, фақатгина сени севарди улар.
фаришталар куйлай олганларида, сенинг қўшиқларингни куйларди фақат.
фаришталар шеър ёзса агар, фақат сен ҳақингда бўларди у шеърлар.
фаришталар сўзлай олганларида, сенинг овозинг-ла сўзларди улар.
ва мен ишонаман, худо барча гуноҳларни кечирар бир кун,
фақат, сенинг сочларинг ҳаққи, фақатгина, сенинг сочларинг учун.
Менга жимлик керак
тез юрар. N шаҳри — воронеж.
елвизак. ҳафсалам шундай совуқ.
кўзларингга боқиб ўйладим: «чўкиш…»
чўкдим. ўша кўйи чиққаним йўқ.
тун қайишқоқ, қора сочлари билан,
ер юзида олар тин.
саҳарги чой билан тугар тун.
менга жимлик керак сенинг овозинг ила.
сенинг ҳидинг анқиган зулмат керак менга.
Қишлар сўнгсиздир
салом, менинг хиросимам,
софлигингга ҳеч юқтирма кир.
сени севгум бутун қиш бўйи,
қишлар эса бунда сўнгсиздир.
«замоскворецкий»га
ўтар кўчада
муҳрлайди бўсаларинг
мени қия ҳарфлар билан.
сени севгум бутун қиш бўйи
сўнгсизликни ваъда этаман…
Ustoz, shu kunlarda bir shoir tarjimasi ustida ishlayapman. Yes Soya (asl ismi — Yevgeniy Soya) ismli bu shoir yosh boʻlishiga qaramay, hozir Rossiyada eng mashxur shoirlar sirasiga kiradi. Asli Ukrainiyadan, 1992 yilda Odessa shahrida tugʻilgan. Abdulazizxon aka (Akramov) oʻqib koʻrishni tavsiya qilgandi. Keyin tarjimaga kirishdim, chunki uning sheʼrlari menda yaxshi taassurot qoldirdi. Gap, albatta, uning ajnabiy soʻzlardan foydalanib turishi yo grammatika qoidalariga rioya qilmasligida emas, uning oʻziga хos dunyosi bor ekan (Rafiq Saydulloning maktubidan).
Yes SOYA
SHEʼRLAR
Yoz 2016
maktab qoʻngʻirogʻi kabi yoz juda qisqa,
qoʻnoq joy hozirlab yurma — befoyda.
oppoq, qaynoq qumga qadam qoʻyasan,
goʻdak katta hayotga,
yo birinchi qorga qadam qoʻyganday.
yoz degani — as you wish,
yozda dengiz — osmon, dengiz esa — yer
senga koʻrsataman qanday yonishin parij,
qanday yonishimni koʻrsataman senga.
suyakka oʻtgan silday
bu yoz quruq juda ham
bu — yoz, demak, hammasi chindan.
Dunyo cheksizdir
ishonching — koʻz yumib boʻlmaydigan ish,
qoʻrquvtomogʻimniolargip.
you speak english, french, spanish,
pizza minorasi kabi boshingni
egib,
shipshiysan:
«boraman dunyoning chetiga, biroq
sensiz kunlarni oʻlib yasholmayman.»
buni avval ham aytganding, qizaloq,
lekin, ishon menga, yashaysan.
shunday ekan, kel, rumbadan* lazzatlan,
goada — jannatning boʻlimida bir.
kolumb bir zamonlar isbotlab ketgan —
b u d u n yo ch ye k s i z d i r.
*rumba — zamonaviy raqs turi va uning musiqasi.
Farishtalar
farishtalar ifor taratsa agar, sening iforingday boʻlardi faqat.
farishtalar seva olganda edi, faqatgina seni sevardi ular.
farishtalar kuylay olganlarida, sening qoʻshiqlaringni kuylardi faqat.
farishtalar sheʼr yozsa agar, faqat sen haqingda boʻlardi u sheʼrlar.
farishtalar soʻzlay olganlarida, sening ovozing-la soʻzlardi ular.
va men ishonaman, xudo barcha gunohlarni kechirar bir kun,
faqat, sening sochlaring haqqi, faqatgina, sening sochlaring uchun.
Menga jimlik kerak
tez yurar. N shahri — voronej.
yelvizak. hafsalam shunday sovuq.
koʻzlaringga boqib oʻyladim: “choʻkish…”
choʻkdim. oʻsha koʻyi chiqqanim yoʻq.
tun qayishqoq, qora sochlari bilan,
yer yuzida olar tin.
sahargi choy bilan tugar tun.
menga jimlik kerak sening ovozing ila.
sening hiding anqigan zulmat kerak menga.
Qishlar soʻngsizdir
salom, mening xirosimam,
sofligingga hech yuqtirma kir.
seni sevgum butun qish boʻyi,
qishlar esa bunda soʻngsizdir.
“zamoskvoreskiy”ga
oʻtar koʻchada
muhrlaydi boʻsalaring
meni qiya harflar bilan.
seni sevgum butun qish boʻyi
soʻngsizlikni vaʼda etaman…
эркинлиги тарафдан ёқди, лекин умри узоқ шеърлар эмас.
Rafiq, zamonaviy rus she’riyati meni qiziqtirib kelgan Es Soya ijodi bilan mustaqil tanishib chiqdim… Bu shon-shuhrat hammaga ham nasi etavermaydi, nazarimda u o’ziga xos istedod… She’rni umri haqida shoshilib qaror chiqarish yaramaydi, buni vaqt ko’rsatadi, siz orqali Soya bilan tanishdim, tarjima uchun rahmat! Hali shunday kunlar keladiki Soya bilan bir stol atrofida o’tirsak ajabmas… Adabiyot va uni sevuvchi do’stlarga ehtirom bilan!
Samariddin aka, assalomu alaykum! Albatta, badiiy asar qiymatini har kim o’zicha belgilaydi. Men, albatta, o’zining bilimi va shaxsiy qarashlariga ko’ra baho bera oladigan o’quvchini nazarda tutyapman. Shu nuqtayi nazardan olsak, har qanday shaxsiy fikr biz uchun o’z qadriga ega. Boshqa tarafdan, siz aytganday, shaxsiy fikr asar taqdirini to’la hal qilib bera olmaydi. Masalan, butun dunyo boshiga ko’targan Shekspirni Tolstoy bir chaqaga ham olmagan. Lekin bu Shekspirni yomon ko’rib qolishimizga ham yo Tolstoyni didsizlikda ayblashimizga ham sabab bo’la olmaydi. Aytganimday, ijod — bu qoshiq yoki tog’oraday ayon narsa emas. Ijod — bu qalb evrilishlarini idrok etishga bo’lgan urunish va bu orqali o’quvchini ham o’zining sof (faqat sof!) tuyg’ulariga sherik qilishdir.
Bu ham albatta, mening shaxsiy fikrim.
Aka, o’zingiz ko’rinmay ketdingiz, buni o’qisangiz, telegramdan aloqaga chiqing:
https://t.me/rsaydullo
Ес Соя
Энг мовий осмон
мен кўп мамлакатлар ҳақида фақат
«бўлмаганман», дея оламан.
балки, шунданмикин, бўш
саҳифалар гуноҳи ортар.
аммо мен шубхасиз биламан
энг мовий осмон қайдалигин.
энг мовий осмон сенинг
киприкларинг остида, дилбар.
Теъранлик
болаликда сен жюль вернни ўқиб,
бутун умрингни унга боғлагандирсан,
балки
бугун эса макда* сени
фақат нонушталар ушлаб турар ва
кўзларингни юмсанг
бир нима муттасил
тўкилар
тўкилар
сен, албатта, «i am sorry» дейишинг мумкин
у кунларни оппоқ сутдай ерга тўкиб, лек
шуни унутмагин сен, денгиз дегани
бу чиндан ҳам
бошқа бир теъранлик
*Мак — Макдональдс
@rsaydullо