21 март — Устоз Абдулла Орипов таваллуд топган кун

Ўзбекистон Қаҳрамони, халқ шоири  Абдулла Ориповнинг таваллуд кунлари арафасида, устозимиз  ўз умрининг  сўнгги баҳорида ёзган шеърларидан бир дастасини яна қайта тақдим этмоқдамиз.

Абдулла ОРИПОВ
БАҲОР ШЕЪРЛАРИ

АЧЧИҚ ЧОЙ

Ярим давлат эмиш ниятинг гоҳо,
Қорни тўйган куни йўқсил бой эмиш.
Муҳаббат чиройни танламас асло,
Уйқу босиб келса, тош ҳам жой эмиш.

Майли қишлоқдасан ёки шаҳарда,
Эгамга бир феълинг ёқса агарда,
Хизр йўлдош бўлгай доим сафарда,
Бошингга қўнган қуш, у Ҳумой эмиш.

Магар чаппа кетса ишинг,омадинг,
Ўттизга кирмасдан ёйдир қоматинг.
Яшашга чайла ҳам қура олмадинг,
Элликка борганда ҳолинг «вой» эмиш.

Худойим бердими ақл ва юрак,
Уларга муносиб муҳит ҳам керак.
Кимга элу юрти бўлса гар тиргак,
Қариган чоғда ҳам тошқин сой эмиш.

Саломат етдингми қутлуғ бир ёшга,
Шукур қил, ҳамдамсан ойга, қуёшга.
Ва лекин шаробнинг йўриғи бошқа,
Ўрнини босгувчи аччиқ чой эмиш.

29.05.2016

ХАЁЛ ВА ҲАЁТ

Магар чиқиб кетсам тоғларга томон,
Бўлардим айиқлар билан суҳбатдош.
Дўлана терардим балки ёнма-ён,
Меҳрибон дўстлардек туну кун йўлдош.

Шўнғиб кетсам агар теран уммонга,
Сувларнинг остида юрардим яшаб.
Балиқда тоқат йўқ шовқин-суронга,
Улар бақирмайди бизларга ўхшаб.

Бир кун осмонларга айласам парвоз,
Турналар сафида чаппор урардим.
Танишдир юлдузлар чалиб турган соз,
Базмига қўшилиб, жўр ҳам бўлардим.

Бу гаплар амалга ошмагай асло,
Энди хаёл билан қолганман буткул.
Бошқа бировни-ку айтмангиз, ҳатто
Набирам кўнглига тополмасман йўл.

Ҳануз тараққиёт тўхтаган эмас,
Ғордан чиққан каби шу зум одамзот.
Турфа синовларга кела олди бас,
Лекин ўзлигини унутди, ҳайҳот!

Афсус, қалбсизликка юз бурди Инсон,
Ақчадир суянган мураббийси ҳам.
Туйғулар бир четда қолдилар ҳайрон,
Бевақт нафақага чиққандек одам.

Ҳеч кимнинг сен билан иши йўқ зарра,
Майли, кўк тоқига чироғингни ос.
Исмингни сўрашмас ҳатто бир карра,
Фалон рақамдаги бандасан, холос.

30.04.2016.

АВЛИЁ ҚИССАСИ

Чилла ўтирмоқни қилди-ю ният,
Ғорга кириб кетди бир кун авлиё.
Муҳиблар дедилар гувраниб ғоят:
– Дуонгиз ижобат бўлсин, илоё.

Лекин авлиёни вақт ўтган сайин,
Унута бошлади муриду толиб.
Недир юз берганди ўртада тайин,
Қандайдир фалокат келганди ғолиб.

Пайт ўтиб, тугади чилла муддати,
Авлиё ғорини тарк этди у кун.
Қалбида жўш уриб меҳру шафқати,
Муҳиблар қошига йўл олди мамнун.

Кеча соме бўлган кимсалар аммо,
Ёвуз назар билан қарши олдилар.
– Иблис келди, – дея кўтариб ғавғо,
Уни эл ичидан ҳайдаб солдилар.

Рост йўлдан адашгай банда ҳар маҳал,
Магар юрагида заифдир имон.
Кор қилмас энди ҳеч дуо-ю амал,
Сарсондир авлиё, пирлар саргардон.

Ҳаттоки эзгулик топгайдир барҳам,
Юмилгай виждоннинг иккала кўзи.
Авлиё ғор томон қўйганда қадам,
Қалбларга кирганди Иблиснинг ўзи.

15.04.2016

УМРИМИЗ ЙЎЛЛАРИ

Оқшом чўкар аста,
Бошланади тун
Тошкентнинг ўрда-ю гўшаларида.
Ўғлим иккаламиз кезамиз беун
Улкан бу шаҳарнинг кўчаларида.

Самодан тушгандек миллионлаб чироқ,
Ғаройиб нур билан чулғанар замин.
Бу жойда жам бўлар яқин ва йироқ,
Мен бунда тотганман ёшликнинг таъмин.

Улуғ давраларда чархланди руҳим,
Кўрдим дўстларимдан иззат, эътибор.
Сирли шеъриятга тўлди шукуҳим,
Балки зиналарда изларим ҳам бор.

Энди ёшим ўтган, қадрдонлар кам,
Билмайман ногаҳон борар еримни.
Торайиб қолгандек кўринар олам,
Гарчанд эъзозлашар ҳамон шеъримни.

Болам-чи, во ажаб, у ҳам беманзил,
Гўёки соҳилда қолдик икковлон.
Шаҳар қайнаб ётар, одам турфа хил,
Омад боқмас лекин бизларга томон.

Умрнинг бепоён йўллари бўйлаб,
Қайгадир жимгина ташлаймиз қадам.
Мен-ку ниманидир юрибман куйлаб,
Фарзандим кўнглида нелар бор, билмам.

Инсон тафаккури, бахту иқболи,
Жўн бир тасодифга боғланмасин ҳеч.
“Олам заволидир олим заволи”,
Буни Расулуллоҳ айтган эрта-кеч.

Ҳикматни уқмади лекин одамзот,
Оёқ ости бўлди онг билан шуур.
Заминда юрсак ҳам бепар, беқанот,
Ҳар нечук ҳаётмиз, шунга ҳам шукур.

Ўғлим, фақатгина Ҳақнинг йўлин тут,
Фақат эзгулик деб қилгин ибодат.
Бир кун бу синовлар бўлгайдир унут,
Буюк иродангга таянгин фақат.

Ҳамдамдек қувончим ва фарёдимга,
Яна кўринади қуёш тонг-саҳар.
Олис ёшлигимни солиб ёдимга,
Бошимни силайди онамдек шаҳар.

7.04.2016

ҲАЁТ ИБРАТЛАРИ

Кўчадан келдиму ҳовлимда ногоҳ,
Ари уясига бошимни тиқдим.
Қайси кун, жарчи қуш қилса ҳам огоҳ,
Қашқир тўдасига бирдан йўлиқдим.

Ёз пайти сафарга чиқиб бир замон,
Дафъатан тушганман қишнинг забтига.
Аёзда йўл босдим, эгнимда чопон,
Бироқ дучор бўлдим ёзнинг тафтига.

Жаннатни кўрай деб, мен шўрим қуриб,
Қанча синовларга айладим бардош.
Ва лекин дунёдан кетмасдан туриб,
Дўзах аҳли билан бўлдим даврадош.

Ахир эзгуликка тиккандим-ку кўз,
Дилимда яшарди улуғ ибодат.
Барча юкунишлар ҳайф экан, афсус,
Агарда бўлмаса улар ижобат.

Қирқ йил камситдилар эринмай, секин,
Кирар эшигимни қаттиқ ёпмадим.
Ўзимча барчани тушундим, лекин
Мени англайдиган зотни топмадим.

29.03.2016

ТОИФАЛАР

Сизга баб-баробар ёқмасман сўзсиз,
Гарчи шеър ёзаман ёқмоқ қасдида.
Бирингиз нарвоннинг тепасидасиз,
Иккинчингиз эса унинг пастида.

Бир жойдан чиқмаган фикрингиз асло,
Бирингиз тегирмон, иккинчингиз дон.
Мен-чи, тегирмончи кимсаман гўё,
Гапим уқдиролмай, ўртада сарсон.

Бирингизга ёқар офтобли кунлар,
Бирингиз ёмғирли кунга ошиқсиз.
Бирингизда мудом ҳасратли унлар,
Бошқангиз ҳамиша кўнгли очиқсиз.

Сиз шайдо ва лекин фарқингиз анча,
Дидингиз турлидир, ҳатто қоришиқ.
Бир вақтнинг ўзида, уринмай қанча,
Айтиб беролмасман икки хил қўшиқ.

Балки қалбларингиз англамоқ учун
Йиллар ўтиб кетар секин ва оғир.
Келишиб олгайсиз, иншоллоҳ, бир кун,
Қолмас орангизда жумбоқ билан сир.

Ҳозир-чи, дардингиз турфадир мутлоқ,
Рози ҳам бўлмайсиз мендан шу фурсат.
Бировингиз учун кўринсам-да оқ,
Иккинчингиз учун қораман фақат.

16.03.2016 й.

ШАРҚ ҚИСМАТИ

Шарқликман,
Эмасман йўлидан озган,
Санъатга ўрайман айтар сўзимни.
Тагор ҳинду бўлиб мадҳиям ёзган,
Мулла Тўйчи айтган “Қора кўзим”ни.

Кашфиёт қилай, деб уринмай ҳарчанд,
Йўлимни муттасил тўсди хурофот.
Фикрим коинотни қучса ҳам гарчанд,
Мудом ҳамроҳ бўлди ароба-ю от.

Мен ҳатто қуёшнинг ҳидини сездим,
Юлдузлар ифорин туйдим бехато.
Гар севсам, Карбало даштида кездим,
Кирди тушларимга Тожмаҳал танҳо.

Бошқалар яратди, мен эса тун-кун,
Унга мафтунликдан айламадим ор.
Афсус, энг чиройли гулнинг ҳам бир кун,
Сўлиб, оёқ ости бўлмоқлиги бор.

Бойлик қазиб олдим ернинг остидан,
Тугаб қолишини ўйламай асло.
Тўй қилиб, айрилган бор бисотидан,
Ношуд бойваччанинг ўзиман гўё.

Энди англаб етдим, шуҳрат-шонимни
Таъмин этган экан буюк даҳолар.
Ёвларнинг ўқидан хонадонимни
Асраб келмиш доим эзгу дуолар.

02.03.2016

  21 mart — Ustoz Abdulla Oripov tavallud topgan kun

   O‘zbekiston Qahramoni, xalq shoiri Abdulla Oripovning mavlud kunlari arafasida, ustozimiz o‘z umrining so‘nggi bahorida yozgan she’rlaridan bir dastasini yana qayta taqdim etmoqdamiz.

Abdulla ORIPOV
BAHOR SHE’RLARI

ACHCHIQ CHOY

Yarim davlat emish niyating goho,
Qorni to’ygan kuni yo’qsil boy emish.
Muhabbat chiroyni tanlamas aslo,
Uyqu bosib kelsa, tosh ham joy emish.

Mayli qishloqdasan yoki shaharda,
Egamga bir fe’ling yoqsa agarda,
Xizr yo’ldosh bo’lgay doim safarda,
Boshingga qo’ngan qush, u Humoy emish.

Magar chappa ketsa ishing,omading,
O’ttizga kirmasdan yoydir qomating.
Yashashga chayla ham qura olmading,
Ellikka borganda holing «voy» emish.

Xudoyim berdimi aql va yurak,
Ularga munosib muhit ham kerak.
Kimga elu yurti bo’lsa gar tirgak,
Qarigan chog’da ham toshqin soy emish.

Salomat yetdingmi qutlug’ bir yoshga,
Shukur qil, hamdamsan oyga, quyoshga.
Va lekin sharobning yo’rig’i boshqa,
O’rnini bosguvchi achchiq choy emish.

29.05.2016

XAYOL VA HAYOT

Magar chiqib ketsam tog’larga tomon,
Bo’lardim ayiqlar bilan suhbatdosh.
Do’lana terardim balki yonma-yon,
Mehribon do’stlardek tunu kun yo’ldosh.

Sho’ng’ib ketsam agar teran ummonga,
Suvlarning ostida yurardim yashab.
Baliqda toqat yo’q shovqin-suronga,
Ular baqirmaydi bizlarga o’xshab.

Bir kun osmonlarga aylasam parvoz,
Turnalar safida chappor urardim.
Tanishdir yulduzlar chalib turgan soz,
Bazmiga qo’shilib, jo’r ham bo’lardim.

Bu gaplar amalga oshmagay aslo,
Endi xayol bilan qolganman butkul.
Boshqa birovni-ku aytmangiz, hatto
Nabiram ko’ngliga topolmasman yo’l.

Hanuz taraqqiyot to’xtagan emas,
G’ordan chiqqan kabi shu zum odamzot.
Turfa sinovlarga kela oldi bas,
Lekin o’zligini unutdi, hayhot!

Afsus, qalbsizlikka yuz burdi Inson,
Aqchadir suyangan murabbiysi ham.
Tuyg’ular bir chetda qoldilar hayron,
Bevaqt nafaqaga chiqqandek odam.

Hech kimning sen bilan ishi yo’q zarra,
Mayli, ko’k toqiga chirog’ingni os.
Ismingni so’rashmas hatto bir karra,
Falon raqamdagi bandasan, xolos.

30.04.2016.

AVLIYO QISSASI

Chilla o’tirmoqni qildi-yu niyat,
G’orga kirib ketdi bir kun avliyo.
Muhiblar dedilar guvranib g’oyat:
– Duongiz ijobat bo’lsin, iloyo.

Lekin avliyoni vaqt o’tgan sayin,
Unuta boshladi muridu tolib.
Nedir yuz bergandi o’rtada tayin,
Qandaydir falokat kelgandi g’olib.

Payt o’tib, tugadi chilla muddati,
Avliyo g’orini tark etdi u kun.
Qalbida jo’sh urib mehru shafqati,
Muhiblar qoshiga yo’l oldi mamnun.

Kecha some bo’lgan kimsalar ammo,
Yovuz nazar bilan qarshi oldilar.
– Iblis keldi, – deya ko’tarib g’avg’o,
Uni el ichidan haydab soldilar.

Rost yo’ldan adashgay banda har mahal,
Magar yuragida zaifdir imon.
Kor qilmas endi hech duo-yu amal,
Sarsondir avliyo, pirlar sargardon.

Hattoki ezgulik topgaydir barham,
Yumilgay vijdonning ikkala ko’zi.
Avliyo g’or tomon qo’yganda qadam,
Qalblarga kirgandi Iblisning o’zi.

15.04.2016

UMRIMIZ YO’LLARI

Oqshom cho’kar asta,
Boshlanadi tun
Toshkentning o’rda-yu go’shalarida.
O’g’lim ikkalamiz kezamiz beun
Ulkan bu shaharning ko’chalarida.

Samodan tushgandek millionlab chiroq,
G’aroyib nur bilan chulg’anar zamin.
Bu joyda jam bo’lar yaqin va yiroq,
Men bunda totganman yoshlikning ta’min.

Ulug’ davralarda charxlandi ruhim,
Ko’rdim do’stlarimdan izzat, e’tibor.
Sirli she’riyatga to’ldi shukuhim,
Balki zinalarda izlarim ham bor.

Endi yoshim o’tgan, qadrdonlar kam,
Bilmayman nogahon borar yerimni.
Torayib qolgandek ko’rinar olam,
Garchand e’zozlashar hamon she’rimni.

Bolam-chi, vo ajab, u ham bemanzil,
Go’yoki sohilda qoldik ikkovlon.
Shahar qaynab yotar, odam turfa xil,
Omad boqmas lekin bizlarga tomon.

Umrning bepoyon yo’llari bo’ylab,
Qaygadir jimgina tashlaymiz qadam.
Men-ku nimanidir yuribman kuylab,
Farzandim ko’nglida nelar bor, bilmam.

Inson tafakkuri, baxtu iqboli,
Jo’n bir tasodifga bog’lanmasin hech.
“Olam zavolidir olim zavoli”,
Buni Rasululloh aytgan erta-kech.

Hikmatni uqmadi lekin odamzot,
Oyoq osti bo’ldi ong bilan shuur.
Zaminda yursak ham bepar, beqanot,
Har nechuk hayotmiz, shunga ham shukur.

O’g’lim, faqatgina Haqning yo’lin tut,
Faqat ezgulik deb qilgin ibodat.
Bir kun bu sinovlar bo’lgaydir unut,
Buyuk irodangga tayangin faqat.

Hamdamdek quvonchim va faryodimga,
Yana ko’rinadi quyosh tong-sahar.
Olis yoshligimni solib yodimga,
Boshimni silaydi onamdek shahar.

7.04.2016

HAYOT IBRATLARI

Ko’chadan keldimu hovlimda nogoh,
Ari uyasiga boshimni tiqdim.
Qaysi kun, jarchi qush qilsa ham ogoh,
Qashqir to’dasiga birdan yo’liqdim.

Yoz payti safarga chiqib bir zamon,
Daf’atan tushganman qishning zabtiga.
Ayozda yo’l bosdim, egnimda chopon,
Biroq duchor bo’ldim yozning taftiga.

Jannatni ko’ray deb, men sho’rim qurib,
Qancha sinovlarga ayladim bardosh.
Va lekin dunyodan ketmasdan turib,
Do’zax ahli bilan bo’ldim davradosh.

Axir ezgulikka tikkandim-ku ko’z,
Dilimda yashardi ulug’ ibodat.
Barcha yukunishlar hayf ekan, afsus,
Agarda bo’lmasa ular ijobat.

Qirq yil kamsitdilar erinmay, sekin,
Kirar eshigimni qattiq yopmadim.
O’zimcha barchani tushundim, lekin
Meni anglaydigan zotni topmadim.

29.03.2016

TOIFALAR

Sizga bab-barobar yoqmasman so’zsiz,
Garchi she’r yozaman yoqmoq qasdida.
Biringiz narvonning tepasidasiz,
Ikkinchingiz esa uning pastida.

Bir joydan chiqmagan fikringiz aslo,
Biringiz tegirmon, ikkinchingiz don.
Men-chi, tegirmonchi kimsaman go’yo,
Gapim uqdirolmay, o’rtada sarson.

Biringizga yoqar oftobli kunlar,
Biringiz yomg’irli kunga oshiqsiz.
Biringizda mudom hasratli unlar,
Boshqangiz hamisha ko’ngli ochiqsiz.

Siz shaydo va lekin farqingiz ancha,
Didingiz turlidir, hatto qorishiq.
Bir vaqtning o’zida, urinmay qancha,
Aytib berolmasman ikki xil qo’shiq.

Balki qalblaringiz anglamoq uchun
Yillar o’tib ketar sekin va og’ir.
Kelishib olgaysiz, insholloh, bir kun,
Qolmas orangizda jumboq bilan sir.

Hozir-chi, dardingiz turfadir mutloq,
Rozi ham bo’lmaysiz mendan shu fursat.
Birovingiz uchun ko’rinsam-da oq,
Ikkinchingiz uchun qoraman faqat.

16.03.2016 y.

SHARQ QISMATI

Sharqlikman,
Emasman yo’lidan ozgan,
San’atga o’rayman aytar so’zimni.
Tagor hindu bo’lib madhiyam yozgan,
Mulla To’ychi aytgan “Qora ko’zim”ni.

Kashfiyot qilay, deb urinmay harchand,
Yo’limni muttasil to’sdi xurofot.
Fikrim koinotni quchsa ham garchand,
Mudom hamroh bo’ldi aroba-yu ot.

Men hatto quyoshning hidini sezdim,
Yulduzlar iforin tuydim bexato.
Gar sevsam, Karbalo dashtida kezdim,
Kirdi tushlarimga Tojmahal tanho.

Boshqalar yaratdi, men esa tun-kun,
Unga maftunlikdan aylamadim or.
Afsus, eng chiroyli gulning ham bir kun,
So’lib, oyoq osti bo’lmoqligi bor.

Boylik qazib oldim yerning ostidan,
Tugab qolishini o’ylamay aslo.
To’y qilib, ayrilgan bor bisotidan,
Noshud boyvachchaning o’ziman go’yo.

Endi anglab yetdim, shuhrat-shonimni
Ta’min etgan ekan buyuk daholar.
Yovlarning o’qidan xonadonimni
Asrab kelmish doim ezgu duolar.

02.03.2016