Рафиқ Сайдулло ҳамиша изланишдан, тажриба қилишдан чўчимайдиган, маслаҳатим билан ўзининг ёш қаламини буюк шоирлар асарларини таржима қилиш билан чархлаб бораётган шоир. Унинг янги шеърларини тақдим этишдан мамнунман.
Рафиқ САЙДУЛЛО
ЯНГИ ШЕЪРЛАР
БОЛАЛИК
1
Мўжиза деб ўйлардик: ҳали
дуч келмагандик ҳақиқатга.
Интилмасдик кўзимиз кўриб
турганидан гўзалроқ бахтга.
Чунки гўзал эди барчаси
ва бизники эди у олам.
Фақат, ундан мустасно эди
араз, нафрат, ҳасад, ранж, алам…
Ўтган ишлар ўтди, майли, хўп,
биз… Худога йўқдир арзимиз:
оч қолмадик, юпун қолмадик,
бировдан йўқ эди қарзимиз.
(Фақат, бир оз алам бор. Дилга
тугасану, айтгинг келмайди.
Беномуслар орни билмайди,
одам бетини ит емайди.)
Энди дуч келган ҳақиқатга
боқамиз дилларда бир ҳадик.
Биздан шунча сирни сақлолган
чин мўжиза экан болалик.
2
Укамга
Қўшни амакилар баъзида
хазиллашиб қўйишади:
шаҳарда дадангнинг хотини,
ўғилчаси бор дейишади.
(Кунда мошинага миндириб,
бозорларга олиб борармиш,
музқаймоқ, ўйинчоқлар, яна
бир нарсалар олиб берармиш…)
Йиғлатишар мени амаллаб
ва устимдан роса кулишар.
Эрмакталаб амакилар
мени роса эрмак қилишар.
Тош кўтариб қувиб қоламан
шунда уларни уйларига.
Авжланишар ёш болалардек.
Бироқ келмайди ўйларига:
мен-ку кўп бора тотиб кўрдим
музқаймоқ, кабобнинг тотини,
аммо йўқ шаҳарда уларнинг
иши, мошинаси, хотини…
3
Синфдошимга
Сен энди бир пайтлар юрагим ёқиб,
севдирган навниҳол, ёш қиз эмассан.
Мана, қаршимдасан, лек журъат топиб
сенга чин юракдан бир сўз демасман.
Жилмаясан, энди кутмассан узоқ.
«Яхши қол…», дейсану яна кетасан.
Мен эса қоламан якка овунчоқ-
сенга айтолмаган бир сўзим билан.
Беаёв узилар кўзим ўнгида
бу ўксик умримнинг яна бир риштаси.
Ўғлинг қараб-қараб қўяр ортига,
ай болалигимнинг фариштаси!
4
Беркинмачоқ ўйнай-ўйнай
чарчади у, толиб кетди.
Сезмай қолди, қай панада
болалиги қолиб кетди.
Таниш кўча. Қий-чув бола.
Чопқиллар, қийқириб кулар.
Мўралайди паналардан:
беркинмачоқ ўйнар улар.
5
Йўл четида мажруҳ чумоли
кўзга тушмас мажруҳ кўнгилдай.
Билмам, нима ҳақда хаёли?
Оёқлари судралар тинмай.
Ҳар қимири кўзимга ботар:
Қийналиб жон талашар нега?
Бир пайтлар мен бирга ўйнаган
«бекорчи»ни эслатар менга.
Эски танишлигим хурмати,
уни аста қўлимга олдим.
Бир нималар дегандир, балки:
йўл четида эшитмай қолдим.
Сўнгра қўйиб юбордим. Кетди
судралиб ўзининг йўлидан.
Бир пайтлари мен олмаган жон
тушиб қолай дерди белидан.
«Шимол» туркумидан
***
Тушларим қаърида маст эдим,
уйғотди юзимдан сийпалаб.
Бир узоқ уйқудан уйғондим,
кун ўртасимиди, эрталаб.
Киприклари нам аёлми у…
Бир ҳис тошиб кирди қалбимга:
мен исмини билмаган фасл
бармоқларин босди лабимга.
Кийиндим ва кўчага чиқдим.
Ажаб, таниш эди у жуда.
(Оппоқ тунлар каби нотаниш
қизлар сайр этарди кўчада.)
Қучоғимни очдим ёмғирга
унутиб эски ранж-озорни.
Мен исмини билмаган фасл
эслатарди менга баҳорни.
***
Нафиса Омонга
Лабингда уйғонса тонгларим…
Ундан гул шудринглар тотганми?
Маҳзунсан, қанотсиз фаришта,
қалбингда кундузлар ботганми?
Бир гавжум дунёда телбариб
юрганда учратдим бир сафар.
Сўнг йўллар айрилди, ўшандан
бери мен ёлғизман нақадар…
Сен, майли, кетавер айтганча
ишқингдан бир тотли эртаклар.
Менгачи, кифоя изингдан
тўкилган бир дунё чечаклар.
Ўтинчим, асрагин ўзингни,
бахтинг бир лаҳза тин олмасин.
Бир умр соғиниб кутсамда
майли, мен севган куз келмасин.
***
Мен сен билан
сочларинг, киприкларинг, кўзларинг,
кўз ёшларинг тилида сўзлашгим келар;
яноқларинг, дудоқларинг, бармоқларинг,
тирноқларинг тилида сенинг.
Мактублар битаман сенга гоҳида-
қалам депсиниб турар асов от каби.
Ичига бир осмон қичқириқ тўлган,
варрак тутган болага ўҳшайди қалам.
Хаёл эса тоза. Хаёл- бир тотли,
лойга қоришмаган ширинлик.
Хаёл оғушида боламан, билсанг.
Хаёл оғушида сен билан
сочларинг, яноқларинг, бармоқларинг…
УМР
Иосиф Бродский хотирасига
Сени эслагайман тирик-тўқликда:
эрта имкон бўлмас юпун-йўқликда.
Чатоқ хотирамдан, балки, куларсан;
қадаминг узилса, унутиларсан.
Rafiq Saydullo hamisha izlanishdan, tajriba qilishdan cho‘chimaydigan, maslahatim bilan o‘zining yosh qalamini buyuk shoirlar asarlarini tarjima qilish bilan charxlab borayotgan shoir. Uning yangi she’rlarini taqdim etishdan mamnunman.
Rafiq SAYDULLO
YANGI SHE’RLAR
BOLALIK
1
Mo‘jiza deb o‘ylardik: hali
duch kelmagandik haqiqatga.
Intilmasdik ko‘zimiz ko‘rib
turganidan go‘zalroq baxtga.
Chunki go‘zal edi barchasi
va bizniki edi u olam.
Faqat, undan mustasno edi
araz, nafrat, hasad, ranj, alam…
O‘tgan ishlar o‘tdi, mayli, xo‘p,
biz… Xudoga yo‘qdir arzimiz:
och qolmadik, yupun qolmadik,
birovdan yo‘q edi qarzimiz.
(Faqat, bir oz alam bor. Dilga
tugasanu, aytging kelmaydi.
Benomuslar orni bilmaydi,
odam betini it yemaydi.)
Endi duch kelgan haqiqatga
boqamiz dillarda bir hadik.
Bizdan shuncha sirni saqlolgan
chin mo‘jiza ekan bolalik.
2
Ukamga
Qo‘shni amakilar ba’zida
xazillashib qo‘yishadi:
shaharda dadangning xotini,
o‘g‘ilchasi bor deyishadi.
(Kunda moshinaga mindirib,
bozorlarga olib borarmish,
muzqaymoq, o‘yinchoqlar, yana
bir narsalar olib berarmish…)
Yig‘latishar meni amallab
va ustimdan rosa kulishar.
Ermaktalab amakilar
meni rosa ermak qilishar.
Tosh ko‘tarib quvib qolaman
shunda ularni uylariga.
Avjlanishar yosh bolalardek.
Biroq kelmaydi o‘ylariga:
men-ku ko‘p bora totib ko‘rdim
muzqaymoq, kabobning totini,
ammo yo‘q shaharda ularning
ishi, moshinasi, xotini…
3
Sinfdoshimga
Sen endi bir paytlar yuragim yoqib,
sevdirgan navnihol, yosh qiz emassan.
Mana, qarshimdasan, lek jur’at topib
senga chin yurakdan bir so‘z demasman.
Jilmayasan, endi kutmassan uzoq.
«Yaxshi qol…», deysanu yana ketasan.
Men esa qolaman yakka ovunchoq-
senga aytolmagan bir so‘zim bilan.
Beayov uzilar ko‘zim o‘ngida
bu o‘ksik umrimning yana bir rishtasi.
O‘g‘ling qarab-qarab qo‘yar ortiga,
ay bolaligimning farishtasi!
4
Berkinmachoq o‘ynay-o‘ynay
charchadi u, tolib ketdi.
Sezmay qoldi, qay panada
bolaligi qolib ketdi.
Tanish ko‘cha. Qiy-chuv bola.
Chopqillar, qiyqirib kular.
Mo‘ralaydi panalardan:
berkinmachoq o‘ynar ular.
5
Yo‘l chetida majruh chumoli
ko‘zga tushmas majruh ko‘ngilday.
Bilmam, nima haqda xayoli?
Oyoqlari sudralar tinmay.
Har qimiri ko‘zimga botar:
Qiynalib jon talashar nega?
Bir paytlar men birga o‘ynagan
«bekorchi»ni eslatar menga.
Eski tanishligim xurmati,
uni asta qo‘limga oldim.
Bir nimalar degandir, balki:
yo‘l chetida eshitmay qoldim.
So‘ngra qo‘yib yubordim. Ketdi
sudralib o‘zining yo‘lidan.
Bir paytlari men olmagan jon
tushib qolay derdi belidan.
“Shimol” turkumidan
***
Tushlarim qa’rida mast edim,
uyg‘otdi yuzimdan siypalab.
Bir uzoq uyqudan uyg‘ondim,
kun o‘rtasimidi, ertalab.
Kipriklari nam ayolmi u…
Bir his toshib kirdi qalbimga:
men ismini bilmagan fasl
barmoqlarin bosdi labimga.
Kiyindim va ko‘chaga chiqdim.
Ajab, tanish edi u juda.
(Oppoq tunlar kabi notanish
qizlar sayr etardi ko‘chada.)
Quchog‘imni ochdim yomg‘irga
unutib eski ranj-ozorni.
Men ismini bilmagan fasl
eslatardi menga bahorni.
***
Nafisa Omonga
Labingda uyg‘onsa tonglarim…
Undan gul shudringlar totganmi?
Mahzunsan, qanotsiz farishta,
qalbingda kunduzlar botganmi?
Bir gavjum dunyoda telbarib
yurganda uchratdim bir safar.
So‘ng yo‘llar ayrildi, o‘shandan
beri men yolg‘izman naqadar…
Sen, mayli, ketaver aytgancha
ishqingdan bir totli ertaklar.
Mengachi, kifoya izingdan
to‘kilgan bir dunyo chechaklar.
O‘tinchim, asragin o‘zingni,
baxting bir lahza tin olmasin.
Bir umr sog‘inib kutsamda
mayli, men sevgan kuz kelmasin.
***
Men sen bilan
sochlaring, kipriklaring, ko‘zlaring,
ko‘z yoshlaring tilida so‘zlashgim kelar;
yanoqlaring, dudoqlaring, barmoqlaring,
tirnoqlaring tilida sening.
Maktublar bitaman senga gohida-
qalam depsinib turar asov ot kabi.
Ichiga bir osmon qichqiriq to‘lgan,
varrak tutgan bolaga o‘hshaydi qalam.
Xayol esa toza. Xayol- bir totli,
loyga qorishmagan shirinlik.
Xayol og‘ushida bolaman, bilsang.
Xayol og‘ushida sen bilan
sochlaring, yanoqlaring, barmoqlaring…
UMR
Iosif Brodskiy xotirasiga
Seni eslagayman tirik-to‘qlikda:
erta imkon bo‘lmas yupun-yo‘qlikda.
Chatoq xotiramdan, balki, kularsan;
qadaming uzilsa, unutilarsan.
