Ўзбек шеъриятининг атоқли намояндаси, элимизнинг суюкли шоири Абдулла Ориповнинг сўнгги ойларда ёзган шеърларини тақдим этмоқдамиз. Уларнинг орасида кеча ва бугун — 28-29 январ кунлари устоз шоир юрагидан қоғозга тушган шеър ҳам бор. Абдулла акага барча ихлосмандлари номидан сиҳат-саломатлик тилаймиз ва янги шеърларини интиқ кутиб қоламиз.

АБДУЛЛА ОРИПОВ
ЯНГИ ШЕЪРЛАР
Сентябрь. 2014 — январь. 2015

СОҒИНЧ

Сени соғинсинлар,
Сен кўп соғиндинг,
Чора йўқ барибир икки ҳолда ҳам.
Дарёдек тошардинг, кўл каби тиндинг,
Фақат руҳинг қолди сен билан ҳамдам.

Афсус, соғинчнинг ҳам бордир адоғи,
Кейин унутилиш, бари абасдир.
Соғинган одамнинг кўнглида доғи,
Соғинтирганга ҳам осон эмасдир.

28.01.2015

МЕҲР

Негадир ёш бола ва ёки бемор,
Гуноҳ иш қилгандек боқар жавдираб.
Овозингни баланд қилдингми бир бор,
Улар ҳадик ичра қолар довдираб.

Йўқ ахир уларнинг зарра гуноҳи,
Мудрар қалбларида бардош ва сабот.
Фақат меҳрга зор улар нигоҳи,
Кутганлари эса шафқат ва нажот.

25.01.2015 й.

СЎКОНҒИЧ

Бор эди бир сўконғич киши,
Ниҳоятда худбин, дилозор.
Фақатгина сўкишдир иши,
Маҳалла-кўй бўлганди безор.

Охир бир кун уч-тўрт азамат
Сўконғичнинг берди адабин.
Жағин бойлаб юрди у кўп вақт,
Айтолмасди лекин сабабин.

Кимдир деди: – Фалон кўчада
Яшайди бир яримжон одам.
Нафсинг қонар балки ўшанда,
У индамас қанча сўксанг ҳам.

18.01.2015

ШАРҲ

Бу дунёда соддалар бисёр,
Ўтмишда ҳам учраган анча.
Бири дейди: – Иқтидоринг бор,
Шунинг учун бергансан қанча?

Бошқаси дер: – Ақлинг зўр чиндан,
Гапни гапга роса уладинг.
Жон оғайни, яширма мендан,
Бунинг учун қанча тўладинг?

Дейман, йўқдир уларнинг нархи,
Улар – ҳаёт, улар – зарурат.
Лекин бордир озгина шарҳи:
Текин эрур нодонлик фақат.

15.01.2015

ТЎДА

Минг йиллардан буён жами ҳайвонлар,
Бўрилар, шоқоллар, шерлар, арслонлар.

Тўда-тўда бўлиб яшаб келишган,
Бирга ов қилишган, бирга ейишган.

Тўданинг босқини даҳшат жуда ҳам,
Мамонтни йиқитган бир тўда одам.

Агарда қўзиса тўданинг феъли,
Унга тенг келолмас сойларнинг сели.

Хос унга ёвузлик, шафқатсизликлар,
Қорни тўқ бўлса-да, тоқатсизликлар.

Ирсият сўзини айтишмас бекор,
Барчаси то ҳануз йўқолмаган, бор.

Би ҳисни яшириб ахир нетаман,
Тўдани кўрганда қўрқиб кетаман.

06.01.2015 й

ШОКОЛАД

Чўнтагимга солиб олдим тўртта шокалад,
Ва ўзимча битта шартни айладим тайин:
Кимки мени алдамаса, сийлайман албат,
Шоколадни шу одамга совға этайин.

Кун бўйи бирор ғолиб чиқмади, ажаб,
Боз устига билмас эди ҳеч ким шартларни.
Уйга қайтдим, болаларни байрам деб алдаб,
Бўлиб бердим чўнтакдаги шоколадларни.

28.12.2014.

М А Д А Д

Яшин урган дарахт,
Ярадор бўри,
Қояга урилиб,
Йиқилган бургут.
Танида бор бўлса
Ҳаётнинг нури,
Тангрим, сен уларни
Айлама унут.

Ёвузга куч бериб,
Золимни қўллаш
Эҳтимол Иблиснинг
Азалий касби.
Ночору ожизга
Мададни йўллаш
Яратган Эгамга
Хос эрур асли.

Бутун бўлолмадим,
Жоним ҳам ярим,
Лекин тўлиқ сездим
Тириклик сасин.
Беозор дўстларим-
Чумолиларим,
Гурс-гурс қадам ташланг,
Тангри қўллансин.

ОДАМ ВА ТУЛПОР

Кўнгли бу дунёдан совиган одам
Касалга чалинган тулпорга ўхшар.
Одам қиё боқмас сийму зарга ҳам,
Тулпор арпасига ташламас назар.

Ундайин одамга икки дунё бир,
Чайла ва қасрнинг фарқи йўқдир, бас.
Ундайин тулпор ҳам ҳамиша дилгир,
Пойгаларга зарра рағбати бўлмас.

Э С Л А Ш

Отам билан бирга отга мингашиб,
Китоб довонидан ошгандик бир вақт.
Қараб бўлмас эди пастга энгашиб,
Бир қадам нарида жарлик– ҳалокат.
Қандай ўтган эдик у йўлдан омон?
Эсласам, энтикиб кетаман ҳамон.

Тун эди, шаҳардан қишлоққа қараб,
Катта акам билан тушардик қирдан.
Тўртта бўри бизни олганди ўраб,
Уфқда тўрт отлиқ кўринди бирдан.
Биз улар туфайли қолгандик омон,
Эсласам, энтикиб кетаман ҳамон.

Кездим, ер юзини саёҳат қилдим,
Ортга қайтар бўлдим кемада бир кун.
Денгиз нималигин ўшанда билдим,
Балойи азимдай қутурди тўлқин.
Кемамиз тўфондан чиқди-ку омон,
Эсласам, энтикиб кетаман ҳамон.

Нима ҳам қилардим, иссиқ жон экан,
Мусофир юртларда чалиндим дардга.
Тириклик аслида имтиҳон экан,
Ахир зор бўлдим-ку мен ҳам мададга.
Кунимдан бор экан, тузалдим омон,
Эсласам, энтикиб кетаман ҳамон.

Бугун насиб этди салобатли ёш,
Шукрона айтаман барчаси учун.
Лекин нокаслар ҳам бўлдилар йўлдош,
Умримни эговлаб едилар бутун.
Не бахтким, баридан ўтолдим омон,
Эсласам, энтикиб кетаман ҳамон.

ПАРҲЕЗ

Бир бемор касали қўзиб турган кез,
Дўхтирга борганди, буюрди парҳез.

Деди:
— Камайтиринг ёғлиқ кабобни,
Конякнинг ўрнига тортинг гулобни.

Бедана шўрвадан оз-оздан ичинг,
Сомса ва нориндан тамом воз кечинг.

Бемор тушиб қолди ғалати ҳолга,
Сўнгра изоҳ берди ушбу аҳволга:

— Дўхтиржон, кўнгилни қилаберинг тўқ,
Бундай таомларни кўрганим ҳам йўқ.

МАҚТАНИШ

Одам зоти билса экан мақтанишни ҳам,
Лекин ҳазм қилолмадим бир ҳолатни ҳеч:
Уни ёмон демасдан бирорта одам,
“Яхшиман”, деб дод солар эртадан то кеч.

ИФТИХОР

Мен уни кўрганман, дер эди биров,
Ёнида турганман, дер эди биров.
Каттакон мажлисда ҳеч аямасдан
Мен уни урганман, дер эди биров.

ТАКЛИФНОМА

Сўкар, дунё деган бир ғамхонани,
Киборларни сўкар ғазабга тўлиб.
Ва лекин тўй қилса, “Таклифнома”ни
Ўшаларга элтар биринчи бўлиб.

МАРТАБА

Икки одам гаплашарди Аркнинг олдида,
Бўяб, бежаб, кўпиртириб ҳар бир каломни.
Бири дерди:
— Мангу қолар авлод қалбида,
Бош жаллоднинг ўзи сўйган менинг бобомни.

Иккинчиси сўз бошлайди:
— Менинг бобом ҳам,
Обрў топган амирликда — ўша замонда.
Ҳурматини келтиришган ҳатто сўнгги дам,
Осишганлар оддий эмас, ипак арқонда!..

УНУТИШ

Унут баҳорларни, қишларни унут,
Унут осмонларнинг зангор кўйлагин.
Юлдузларни унут, қушларни унут,
Уларни кўрмадим дея ўйлагин.

Дунёда жамики мавжуд нарсани,
Яралмаган дегин, йўқ деб бил, эркам.
Ҳайратга солурсан шунда барчани,
Шунда унутарсан балки мени ҳам

16.08.2014

ТЎЙЛАР

Тўйга айтган эди азиз бир дўстим,
Дўконни айланиб, совға ҳам олдим.
Бордим, тўйхонада йўқ эди ҳеч ким,
Янглишиб келибман мен бир кун олдин.

Яна бир оғайним, ўз-ўзига тўқ,
Тўй қилишни кутди, кутди ичикиб.
Борсам, тантанадан зарра нишон йўқ,
Ахир, мен келибман бир кун кечикиб.

Ҳаёт шукронага мутлоқ муносиб,
Тириклик ўзидир олий мукофот.
Ҳар кимга бахт-иқбол айласин насиб,
Уйсизга уй берсин, беморга нажот.

Тўйнинг-ку узрини айтмоқлик осон,
Қутловнинг эшиги ҳамиша очиқ.
Лек дилингни қийнар бошқа бир армон,
Қайда у — насибанг, сенга ярашиқ.

Ёнма-ён юраркан севинч билан ғам,
Бир ҳолни тушунмай, ҳайронман, аммо
Дунёни неъматим дегандинг, Эгам,
Эрта келдимми мен, кечикдимми ё?

16.09.2014

 ДЎСТЛАР ВА РАҚИБЛАР

Ёшлик йилларимни эслайман секин,
Гоҳида тинибман, гоҳида қайнаб.
Турфа сатрларни битибман, лекин
Бир сўз ҳам ёзмабман қаламни қийнаб.

Ўрни келганида кечдим дарёдан,
Битта ўзим қолдим гирдобда гоҳо.
Куч олдим дўстларим берган ҳирмондан,
Тортди оёғимдан рақиблар аммо.

Агар тоғ аталса у шонли равоқ,
Олтин зинасига қўйдим бир кун бош.
Дўстларим қутловга қўл чўзди, бироқ
Рақиблар тепадан отиб турди тош.

Равон йўл йўқ экан, ҳар ён сўқмоқдир,
Йўлбарс ҳам юрмаган чигал бу ўрмон.
Дўстлар-ку юлдуздек сенга маёқдир,
Рақиблар билдирмай қўярлар қопқон.

Бу ёруғ дунёда йўл юриб албат,
Охири тўхтайсан, паймонанг тўлиб.
Ўша кун дўстларга бермасдан навбат,
Рақиблар сўз айтар биринчи бўлиб.

Инсонга кўргилик азалдан ўтган,
Доимо виждонга келтирганлар шак.
Худойим ургану пайғамбар туртган
Рақибнинг устози — Иблисдир бешак.

29.01.2015 йил

Шеърлар Алишер Назарнинг фейсбукдаги саҳифасидан олинди

O’zbek she’riyatining atoqli namoyandasi, elimizning suyukli shoiri Abdulla Oripovning so’nggi oylarda yozgan she’rlarini taqdim etmoqdamiz. Ularning orasida bugun — 28 yanvarda ustoz shoir yuragidan qog’ozga tushgan she’r ham bor. Abdulla akaga barcha ixlosmandlari nomidan sihat-salomatlik tilaymiz va yangi she’rlarini intiq kutib qolamiz.

ABDULLA ORIPOV
YANGI SHE’RLAR
Sentyabr`. 2014 — yanvar`. 2015

SOG’INCH

Seni sog’insinlar,
Sen ko’p sog’inding,
Chora yo’q baribir ikki holda ham.
Daryodek tosharding, ko’l kabi tinding,
Faqat ruhing qoldi sen bilan hamdam.

Afsus, sog’inchning ham bordir adog’i,
Keyin unutilish, bari abasdir.
Sog’ingan odamning ko’nglida dog’i,
Sog’intirganga ham oson emasdir.

28.01.2015

MEHR

Negadir yosh bola va yoki bemor,
Gunoh ish qilgandek boqar javdirab.
Ovozingni baland qildingmi bir bor,
Ular hadik ichra qolar dovdirab.

Yo’q axir ularning zarra gunohi,
Mudrar qalblarida bardosh va sabot.
Faqat mehrga zor ular nigohi,
Kutganlari esa shafqat va najot.

25.01.2015 y.

SO’KONG’ICH

Bor edi bir so’kong’ich kishi,
Nihoyatda xudbin, dilozor.
Faqatgina so’kishdir ishi,
Mahalla-ko’y bo’lgandi bezor.

Oxir bir kun uch-to’rt azamat
So’kong’ichning berdi adabin.
Jag’in boylab yurdi u ko’p vaqt,
Aytolmasdi lekin sababin.

Kimdir dedi: – Falon ko’chada
Yashaydi bir yarimjon odam.
Nafsing qonar balki o’shanda,
U indamas qancha so’ksang ham.

18.01.2015

SHARH

Bu dunyoda soddalar bisyor,
O’tmishda ham uchragan ancha.
Biri deydi: – Iqtidoring bor,
Shuning uchun bergansan qancha?

Boshqasi der: – Aqling zo’r chindan,
Gapni gapga rosa ulading.
Jon og’ayni, yashirma mendan,
Buning uchun qancha to’lading?

Deyman, yo’qdir ularning narxi,
Ular – hayot, ular – zarurat.
Lekin bordir ozgina sharhi:
Tekin erur nodonlik faqat.

15.01.2015

TO’DA

Ming yillardan buyon jami hayvonlar,
Bo’rilar, shoqollar, sherlar, arslonlar.

To’da-to’da bo’lib yashab kelishgan,
Birga ov qilishgan, birga yeyishgan.

To’daning bosqini dahshat juda ham,
Mamontni yiqitgan bir to’da odam.

Agarda qo’zisa to’daning fe’li,
Unga teng kelolmas soylarning seli.

Xos unga yovuzlik, shafqatsizliklar,
Qorni to’q bo’lsa-da, toqatsizliklar.

Irsiyat so’zini aytishmas bekor,
Barchasi to hanuz yo’qolmagan, bor.

Bi hisni yashirib axir netaman,
To’dani ko’rganda qo’rqib ketaman.

06.01.2015 y

SHOKOLAD

Cho’ntagimga solib oldim to’rtta shokalad,
Va o’zimcha bitta shartni ayladim tayin:
Kimki meni aldamasa, siylayman albat,
Shokoladni shu odamga sovg’a etayin.

Kun bo’yi biror g’olib chiqmadi, ajab,
Boz ustiga bilmas edi hech kim shartlarni.
Uyga qaytdim, bolalarni bayram deb aldab,
Bo’lib berdim cho’ntakdagi shokoladlarni.

28.12.2014.

M A D A D

Yashin urgan daraxt,
Yarador bo’ri,
Qoyaga urilib,
Yiqilgan burgut.
Tanida bor bo’lsa
Hayotning nuri,
Tangrim, sen ularni
Aylama unut.

Yovuzga kuch berib,
Zolimni qo’llash
Ehtimol Iblisning
Azaliy kasbi.
Nochoru ojizga
Madadni yo’llash
Yaratgan Egamga
Xos erur asli.

Butun bo’lolmadim,
Jonim ham yarim,
Lekin to’liq sezdim
Tiriklik sasin.
Beozor do’stlarim-
Chumolilarim,
Gurs-gurs qadam tashlang,
Tangri qo’llansin.

ODAM VA TULPOR

Ko’ngli bu dunyodan sovigan odam
Kasalga chalingan tulporga o’xshar.
Odam qiyo boqmas siymu zarga ham,
Tulpor arpasiga tashlamas nazar.

Undayin odamga ikki dunyo bir,
Chayla va qasrning farqi yo’qdir, bas.
Undayin tulpor ham hamisha dilgir,
Poygalarga zarra rag’bati bo’lmas.

E S L A SH

Otam bilan birga otga mingashib,
Kitob dovonidan oshgandik bir vaqt.
Qarab bo’lmas edi pastga engashib,
Bir qadam narida jarlik– halokat.
Qanday o’tgan edik u yo’ldan omon?
Eslasam, entikib ketaman hamon.

Tun edi, shahardan qishloqqa qarab,
Katta akam bilan tushardik qirdan.
To’rtta bo’ri bizni olgandi o’rab,
Ufqda to’rt otliq ko’rindi birdan.
Biz ular tufayli qolgandik omon,
Eslasam, entikib ketaman hamon.

Kezdim, yer yuzini sayohat qildim,
Ortga qaytar bo’ldim kemada bir kun.
Dengiz nimaligin o’shanda bildim,
Baloyi azimday quturdi to’lqin.
Kemamiz to’fondan chiqdi-ku omon,
Eslasam, entikib ketaman hamon.

Nima ham qilardim, issiq jon ekan,
Musofir yurtlarda chalindim dardga.
Tiriklik aslida imtihon ekan,
Axir zor bo’ldim-ku men ham madadga.
Kunimdan bor ekan, tuzaldim omon,
Eslasam, entikib ketaman hamon.

Bugun nasib etdi salobatli yosh,
Shukrona aytaman barchasi uchun.
Lekin nokaslar ham bo’ldilar yo’ldosh,
Umrimni egovlab yedilar butun.
Ne baxtkim, baridan o’toldim omon,
Eslasam, entikib ketaman hamon.

PARHEZ

Bir bemor kasali qo’zib turgan kez,
Do’xtirga borgandi, buyurdi parhez.

Dedi:
— Kamaytiring yog’liq kabobni,
Konyakning o’rniga torting gulobni.

Bedana sho’rvadan oz-ozdan iching,
Somsa va norindan tamom voz keching.

Bemor tushib qoldi g’alati holga,
So’ngra izoh berdi ushbu ahvolga:

— Do’xtirjon, ko’ngilni qilabering to’q,
Bunday taomlarni ko’rganim ham yo’q.

MAQTANISH

Odam zoti bilsa ekan maqtanishni ham,
Lekin hazm qilolmadim bir holatni hech:
Uni yomon demasdan birorta odam,
“Yaxshiman”, deb dod solar ertadan to kech.

IFTIXOR

Men uni ko’rganman, der edi birov,
Yonida turganman, der edi birov.
Kattakon majlisda hech ayamasdan
Men uni urganman, der edi birov.

TAKLIFNOMA

So’kar, dunyo degan bir g’amxonani,
Kiborlarni so’kar g’azabga to’lib.
Va lekin to’y qilsa, “Taklifnoma”ni
O’shalarga eltar birinchi bo’lib.

MARTABA

Ikki odam gaplashardi Arkning oldida,
Bo’yab, bejab, ko’pirtirib har bir kalomni.
Biri derdi:
— Mangu qolar avlod qalbida,
Bosh jallodning o’zi so’ygan mening bobomni.

Ikkinchisi so’z boshlaydi:
— Mening bobom ham,
Obro’ topgan amirlikda — o’sha zamonda.
Hurmatini keltirishgan hatto so’nggi dam,
Osishganlar oddiy emas, ipak arqonda!..

UNUTISH

Unut bahorlarni, qishlarni unut,
Unut osmonlarning zangor ko’ylagin.
Yulduzlarni unut, qushlarni unut,
Ularni ko’rmadim deya o’ylagin.

Dunyoda jamiki mavjud narsani,
Yaralmagan degin, yo’q deb bil, erkam.
Hayratga solursan shunda barchani,
Shunda unutarsan balki meni ham

16.08.2014

TO’YLAR

To’yga aytgan edi aziz bir do’stim,
Do’konni aylanib, sovg’a ham oldim.
Bordim, to’yxonada yo’q edi hech kim,
Yanglishib kelibman men bir kun oldin.

Yana bir og’aynim, o’z-o’ziga to’q,
To’y qilishni kutdi, kutdi ichikib.
Borsam, tantanadan zarra nishon yo’q,
Axir, men kelibman bir kun kechikib.

Hayot shukronaga mutloq munosib,
Tiriklik o’zidir oliy mukofot.
Har kimga baxt-iqbol aylasin nasib,
Uysizga uy bersin, bemorga najot.

To’yning-ku uzrini aytmoqlik oson,
Qutlovning eshigi hamisha ochiq.
Lek dilingni qiynar boshqa bir armon,
Qayda u — nasibang, senga yarashiq.

Yonma-yon yurarkan sevinch bilan g’am,
Bir holni tushunmay, hayronman, ammo
Dunyoni ne’matim deganding, Egam,
Erta keldimmi men, kechikdimmi yo?

16.09.2014

 DO’STLAR VA RAQIBLAR

Yoshlik yillarimni eslayman sekin,
Gohida tinibman, gohida qaynab.
Turfa satrlarni bitibman, lekin
Bir so’z ham yozmabman qalamni qiynab.

O’rni kelganida kechdim daryodan,
Bitta o’zim qoldim girdobda goho.
Kuch oldim do’stlarim bergan hirmondan,
Tortdi oyog’imdan raqiblar ammo.

Agar tog’ atalsa u shonli ravoq,
Oltin zinasiga qo’ydim bir kun bosh.
Do’stlarim qutlovga qo’l cho’zdi, biroq
Raqiblar tepadan otib turdi tosh.

Ravon yo’l yo’q ekan, har yon so’qmoqdir,
Yo’lbars ham yurmagan chigal bu o’rmon.
Do’stlar-ku yulduzdek senga mayoqdir,
Raqiblar bildirmay qo’yarlar qopqon.

Bu yorug’ dunyoda yo’l yurib albat,
Oxiri to’xtaysan, paymonang to’lib.
O’sha kun do’stlarga bermasdan navbat,
Raqiblar so’z aytar birinchi bo’lib.

Insonga ko’rgilik azaldan o’tgan,
Doimo vijdonga keltirganlar shak.
Xudoyim urganu payg’ambar turtgan
Raqibning ustozi — Iblisdir beshak.

29.01.2015 yil

She’rlar Alisher Nazarning feysbukdagi sahifasidan olindi