20 ноябр — Адиб,шоир ва драматург Машраб Бобоев таваллудининг 75 йиллиги
Бу ҳаётда Машраб Бобоевдек покиза ва софдил инсонлар кам бўлади. Қачонким акани эсласам, унинг ёруғ табассумли чеҳраси кўз ўнгимга «ялт» этиб келади. Ака биз укаларини беҳад суяр, биз ҳам ҳамиша унинг меҳрини ҳис этиб турардик. Машраб ака самарали ижодкор эди: шеърлари, пьесалари, ҳикоя ва қиссалари, таржималари ўзбек адабиёти бағрини тўлдириб турибди.
Машраб БОБОЕВ
ШЕЪРЛАР
Машраб Бобоев 1941 йилнинг 20 ноябрида Самарқанд вилоятининг Челак туманида туғилган. Тошкент санъат институтининг актёрлик факультетида тахсил олган (1965). «Онамга хат» (1971), «Баҳор кайфияти» (1974), «Гурунг» (1975), «Кечки троллейбус» (1977), «Бағишлов» (1978), «Олисдаги чироқ» (1980), «Сўз» (1982), «Мен билган сир» (1990), «Қани менинг юлдузим?» (1991), «Номсиз юлдузлар» (1991) каби шеърий китоблари нашр этилган. Бир қатор саҳна асарлари ҳам ёзган («Ўттиз ёшлилар», «Ер томири», «Суянч тоғлари» ва бошқа). Кўп қисмли видеофильмлар [«Ирода», «Севги нидоси» («Алишер Навоийнинг «Сабъаи сайёр» достони асосида миллий балет), «Кўнгил кўчалари»] муаллифи. В. Катаевнинг «Хаёл чечаклари» романи, Муин Бсисунинг «Ташриф қоғози», О. Чиладзенинг «Рангин дунё» каби асарларини ўзбек тилига таржима қилган. 2003 йил 23 июлда Тошкент шаҳрида вафот этган.
* * *
Ором оғушида дилрабо бу тун:
Ойдин зулумотда жилмаяр баҳор.
Гул бўлиб очилар баргдаги тутун,
Анҳорда салқин бир эҳтирос оқар.
Ором оғушида дилрабо бу тун:
Юксакда юлдузлар ваъда қилар бахт.
Бировга қоқилиб кетмаслик учун
Авайлаб эгасин излар муҳаббат.
Ором оғушида дилрабо бу тун:
Майсаларга алла айтади сабо.
Соҳилда — мажнунтол, қомати дуркун,
Бир боққил, дегандай қилар илтижо.
Ором оғушида дилрабо бу тун,
Ўзи ҳам билмайди — бу не ажиб сир.
Уни эҳтиётсиз шарпадан ўқтин
Чўчитиб қўймаса бўлгани кимдир…
* * *
Икки сурат:
Бири —
Оламга
Гўдакнинг
Қизиқиши,
Ажабланиши,
Ҳайрати,
Соддалиги,
Табассуми ила боқади.
Бири —
Қатъий,
Сипо,
Улуғвор.
Заҳархандага мойилроқ лаблар —
Юмилган.
Қабоқлар ҳам.
Яна:
Хотиралар, хотиралар…
Ойдин-ойдин, ширин-ширин,
аччиқ-аччиқ
хотиралар.
Яна:
Бир тоғ, зил тоғ, исми —
Армон…
Аламнинг мангу чаккаси..
Айрилиқнинг
Яна
Учиб бораётганим
тубсиз қаъри…
Яна:
Ҳар дақиқаси
«Қандай қилсам у шод бўларди?»
саволига тўлар умр…
Шуларни ташлаб кетган
Менга Онам.
* * *
Ҳаёт турли жойда турлича кечар,
Турли шаклларда бўлар намоён.
Ҳаёт — қишни ёриб чиққан бойчечак,
Ҳаёт — ушалмаган, ушалган армон.
У қайдадир меҳр-муҳаббат, ихлос,
Қайдадир — ёзилмай қолган бир варақ.
У қайдадир руҳан ва жисман парвоз,
Қайдадир руҳан ва жисман жасорат.
Ҳаёт — чол юзида ажин ва қайғу,
Зулумот бағрини тилка қилган нур.
Бола чеҳрасида мусаффо кулгу,
Ватан тақдирига тиқилган умр.
У гоҳо чирмашар кошоналарга,
Ивирсир чумоли каби ғалати.
Қўнғиздай ғувиллар майхоналарда…
У шунда… Тириклик бўлиб қолади.
* * *
Бу оқшом кўзларинг сингари теран,
Сочларинг сингари мулойим.
Бу оқшом ўзингдай эрка ва беғам,
Ҳам ўзингдай оромга мойил.
Бу оқшом нафасинг сингари илиқ,
Бўсангдай оловли, табаррук.
Бу оқшом ўзингдай суйгулик.
Симириб қўйгулик, Тасаддуқ!
Бу оқшом васлингдай ҳаётбахш, қисқа,
Ҳажрингдай беадоқ, беадад.
Бу оқшом ўзингдай оромижон ва
Ўзингдай беаёв,
Бешафқат.
Бу оқшом — кўчангда илк бор тентираб
Юрган кунимданоқ муқаррар.
Бу оқшом —
Ҳар оқшом каби сен билан…
Сенинг ёдинг билан мунаввар.
* * *
Кўнглим чорбоғига куз ҳоким бугун,
Умид япроқларин ерга тўшаган.
Шодлигим қайдадир тентирар юпун,
Шодлигимни излаб йўлга тушаман.
Ўйлардай эшилиб ётади йўллар,
Йўллар қамраб олган бутун дунёни.
Мени қайларгадир элтмоқчи улар,
Мен-чи, шодлигимни излайман ёниб.
Бугун анҳорда ҳам ҳасрат тошқини,
Куйлайди соҳилда бир қиз паришон.
У балки… У балки ўйлайди мени,
Мен-чи, шодлигимни излайман ҳамон.
Қайдадир кулгуга самовот тангдир,
Қайдадир соғинчдан ингранади най,
Қайдадир тўлиқиб йиғлайди танбур.
Мен-чи, шодлигамни излайман тинмай.
Юксақцан юлдузлар мўлтирар унсиз,
Пастрокда томчи ёш турар муаллақ.
Ой нурида музлаб қолибди, эссиз..
Мен эса, шодликни қидириб ҳалак.
Кипригин кўтарар мудраган уфқ,
Менинг киприкларим юмилар секин.
Япроқлар тўкилиб тугагани йўқ,
Шодлигимни излаб тинганим йўқ мен…
* * *
Биз одамлар —
Атомлармиз асли,
Кашфиётлар ичра нодир кашфиёт.
Йигирманчи —
Асабий аср Кайфияти бизга кайфият.
Ернинг умид кўзи билан қадалган, —
Мени ўлдирманг! — деб
Қилар илтижо.
Портлашимиз мумкин ҳар бир қадамда.
Тўқнашиб кетишдан асрасин Худо…
20 noyabr — Adib,shoir va dramaturg Mashrab Boboev tavalludining 75 yilligi
Bu hayotda Mashrab Boboevdek pokiza va sofdil insonlar kam bo’ladi. Qachonkim akani eslasam, uning yorug’ tabassumli chehrasi ko’z o’ngimga «yalt» etib keladi. Aka biz ukalarini behad suyar, biz ham hamisha uning mehrini his etib turardik. Mashrab aka samarali ijodkor edi: she’rlari, p`esalari, hikoya va qissalari, tarjimalari o’zbek adabiyoti bag’rini to’ldirib turibdi.
Mashrab BOBOEV
SHE’RLAR
Mashrab Boboev 1941 yilning 20 noyabrida Samarqand viloyatining Chelak tumanida tug’ilgan. Toshkent san’at institutining aktyorlik fakul`tetida taxsil olgan (1965). «Onamga xat» (1971), «Bahor kayfiyati» (1974), «Gurung» (1975), «Kechki trolleybus» (1977), «Bag’ishlov» (1978), «Olisdagi chiroq» (1980), «So’z» (1982), «Men bilgan sir» (1990), «Qani mening yulduzim?» (1991), «Nomsiz yulduzlar» (1991) kabi she’riy kitoblari nashr etilgan. Bir qator sahna asarlari ham yozgan («O’ttiz yoshlilar», «Yer tomiri», «Suyanch tog’lari» va boshqa). Ko’p qismli videofil`mlar [«Iroda», «Sevgi nidosi» («Alisher Navoiyning «Sab’ai sayyor» dostoni asosida milliy balet), «Ko’ngil ko’chalari»] muallifi. V. Kataevning «Xayol chechaklari» romani, Muin Bsisuning «Tashrif qog’ozi», O. Chiladzening «Rangin dunyo» kabi asarlarini o’zbek tiliga tarjima qilgan. 2003 yil 23 iyulda Toshkent shahrida vafot etgan.
* * *
Orom og’ushida dilrabo bu tun:
Oydin zulumotda jilmayar bahor.
Gul bo’lib ochilar bargdagi tutun,
Anhorda salqin bir ehtiros oqar.
Orom og’ushida dilrabo bu tun:
Yuksakda yulduzlar va’da qilar baxt.
Birovga qoqilib ketmaslik uchun
Avaylab egasin izlar muhabbat.
Orom og’ushida dilrabo bu tun:
Maysalarga alla aytadi sabo.
Sohilda — majnuntol, qomati durkun,
Bir boqqil, deganday qilar iltijo.
Orom og’ushida dilrabo bu tun,
O’zi ham bilmaydi — bu ne ajib sir.
Uni ehtiyotsiz sharpadan o’qtin
Cho’chitib qo’ymasa bo’lgani kimdir…
* * *
Ikki surat:
Biri —
Olamga
Go’dakning
Qiziqishi,
Ajablanishi,
Hayrati,
Soddaligi,
Tabassumi ila boqadi.
Biri —
Qat’iy,
Sipo,
Ulug’vor.
Zaharxandaga moyilroq lablar —
Yumilgan.
Qaboqlar ham.
Yana:
Xotiralar, xotiralar…
Oydin-oydin, shirin-shirin,
achchiq-achchiq
xotiralar.
Yana:
Bir tog’, zil tog’, ismi —
Armon…
Alamning mangu chakkasi..
Ayriliqning
Yana
Uchib borayotganim
tubsiz qa’ri…
Yana:
Har daqiqasi
«Qanday qilsam u shod bo’lardi?»
savoliga to’lar umr…
Shularni tashlab ketgan
Menga Onam.
* * *
Hayot turli joyda turlicha kechar,
Turli shakllarda bo’lar namoyon.
Hayot — qishni yorib chiqqan boychechak,
Hayot — ushalmagan, ushalgan armon.
U qaydadir mehr-muhabbat, ixlos,
Qaydadir — yozilmay qolgan bir varaq.
U qaydadir ruhan va jisman parvoz,
Qaydadir ruhan va jisman jasorat.
Hayot — chol yuzida ajin va qayg’u,
Zulumot bag’rini tilka qilgan nur.
Bola chehrasida musaffo kulgu,
Vatan taqdiriga tiqilgan umr.
U goho chirmashar koshonalarga,
Ivirsir chumoli kabi g’alati.
Qo’ng’izday g’uvillar mayxonalarda…
U shunda… Tiriklik bo’lib qoladi.
* * *
Bu oqshom ko’zlaring singari teran,
Sochlaring singari muloyim.
Bu oqshom o’zingday erka va beg’am,
Ham o’zingday oromga moyil.
Bu oqshom nafasing singari iliq,
Bo’sangday olovli, tabarruk.
Bu oqshom o’zingday suygulik.
Simirib qo’ygulik, Tasadduq!
Bu oqshom vaslingday hayotbaxsh, qisqa,
Hajringday beadoq, beadad.
Bu oqshom o’zingday oromijon va
O’zingday beayov,
Beshafqat.
Bu oqshom — ko’changda ilk bor tentirab
Yurgan kunimdanoq muqarrar.
Bu oqshom —
Har oqshom kabi sen bilan…
Sening yoding bilan munavvar.
* * *
Ko’nglim chorbog’iga kuz hokim bugun,
Umid yaproqlarin yerga to’shagan.
Shodligim qaydadir tentirar yupun,
Shodligimni izlab yo’lga tushaman.
O’ylarday eshilib yotadi yo’llar,
Yo’llar qamrab olgan butun dunyoni.
Meni qaylargadir eltmoqchi ular,
Men-chi, shodligimni izlayman yonib.
Bugun anhorda ham hasrat toshqini,
Kuylaydi sohilda bir qiz parishon.
U balki… U balki o’ylaydi meni,
Men-chi, shodligimni izlayman hamon.
Qaydadir kulguga samovot tangdir,
Qaydadir sog’inchdan ingranadi nay,
Qaydadir to’liqib yig’laydi tanbur.
Men-chi, shodligamni izlayman tinmay.
Yuksaqtsan yulduzlar mo’ltirar unsiz,
Pastrokda tomchi yosh turar muallaq.
Oy nurida muzlab qolibdi, essiz..
Men esa, shodlikni qidirib halak.
Kiprigin ko’tarar mudragan ufq,
Mening kipriklarim yumilar sekin.
Yaproqlar to’kilib tugagani yo’q,
Shodligimni izlab tinganim yo’q men…
* * *
Biz odamlar —
Atomlarmiz asli,
Kashfiyotlar ichra nodir kashfiyot.
Yigirmanchi —
Asabiy asr Kayfiyati bizga kayfiyat.
Yerning umid ko’zi bilan qadalgan, —
Meni o’ldirmang! — deb
Qilar iltijo.
Portlashimiz mumkin har bir qadamda.
To’qnashib ketishdan asrasin Xudo…
Mashrab Boboyev. Onamga xat by Khurshid Davron on Scribd
Mashrab Boboyev. Gurung (Qissa Va Hikoyalar) by Khurshid Davron on Scribd
