Ibrohim Haqqul. Anosiri arba’a: mohiyat va she’riy talqin

Muallif Adib: Alisher Navoiy hayoti va ijodi, Tasavvuf tarixi, va adabiyoti izoh yo'q
012Ҳазрат Мир Алишер Навоий таваллудининг 525 йиллигига

    Имом Ғаззолий ёзади: “Кимки куч ва ғайратини ҳирс ва жисмоний лаззатларга сарфлаб молдай еб-ичишдан қаноат топса, бундай кимса ҳайвон тоифасига мансубдир. Чунки у ҳўкиздай бефаҳм, чўчқадай очкўз, ё ит каби залил, туядек киндор ёхуд қоплон сингари йиртқич, тулки янглиғ айёр ва ҳийлакор бўлади. Бундай бўлмаган тақдирда ҳам у мазкур жонзотларга хос хусусиятларни нафсида жамлаган шайтонга айланади” . Davomini o'qish

Ibrohim Haqqul. Ruhoniyat va nafsoniyat tazodi

Muallif Adib: Tasavvuf tarixi, va adabiyoti izoh yo'q

09      Нафс, руҳ, фано, бақо калималарининг маъно-мазмуни бизга гўё ёд бўлиб кетгандай. Уларнинг луғавий маъноси шундай дейишга асос ҳам бериши мумкин. Аммо истилоҳий, ирфоний мазмун ушбу калималарнинг ҳар бири устида алоҳида тўхталиш, муаллиф мақсадига яқинлаштирувчи тушунча, маълумот ва шарҳлардан хабардорликни талаб қилади. Davomini o'qish

Alisher Navoiy: Ey, ko’ngul, kelkim…

Muallif Adib: Alisher Navoiy hayoti va ijodi izoh yo'q

002   Маълумки, йигитлик фасли — инсон умрининг энг гуллаган, ҳаётга шодлик, умид билан нигоҳ ташлайдиган, унча-мунча ғам-қайғуни кўнгилга яқин йўлатмайдиган бир фасл. Йигитлик умр баҳори ва уни баҳор гўзалликларидан ажратиб бўлмаслиги учун ҳам Мирзо Бобур: Баҳор айёмидур дағи йигитликнинг авонидур, Кетур, соқий, шароби нобким, ишрат замонидур, -деб ёзган эди. Аввал «Бадоеъ ул-бидоя», сўнгра эса «Ғаройиб ус-сиғар» девонидан ўрин олган Алишер Навоийнинг юқоридаги ғазали ҳам шоирнинг йигитлик даврида ёзилган. Davomini o'qish

Agar so’zi chindur — ko’rinur yuzi (Adabiyotshunos olim Ibrohim Haqqul bilan suhbat)

Muallif Adib: Alisher Navoiy hayoti va ijodi izoh yo'q

0013    Ўзбек адабий тилининг бошқа халқлар тилларидан қолишмаслиги, унда ҳам исталган жанрда беназир, бадиий, етук илмий асарлар яратиш мумкинлигини Алишер Навоий ўзининг ижодий меросида исботлаб берди. Шу боис шоир асарлари неча асрдан буён адабиётимиз хазинасини бойитиб келмоқда.
Атоқли адабиётшунос олим Иброҳим Ҳаққулнинг Навоийнинг шахсияти, дунёқараши, ижодининг бадиий жозибаси ҳақида олиб борган илмий тадқиқотлари ва мақолаларини мароқ билан ўқимаган китобхон бўлмаса керак. Davomini o'qish

Ibrohim Haqqul. Yirtqichlik xuruji & Qorako’z qismati

Muallif Adib: Turk xalqlari tarixi, adabiyoti, madaniyati izoh yo'q
04528 сентябр — Атоқли қозоқ ёзувчиси Мухтор Авезов таваллуд топган кун

Мухтор Авезов мутафаккир санъаткор. Илк асарларидаёқ у ҳаётга мустақил назар ила қараши, мавзуни фавқулодда зиддиятли нуқталари орқали бадиий талқин қилиш салоҳияти билан бошқалардан ажралиб турган. Бу эса ёзувчининг бошига баъзан танқид тошларининг ёғилишига сабаб бўлган бўлса, гоҳо ноҳақ айблар ва туҳматларга йўл берган. Davomini o'qish

Ibrohim Haqqul. O’zbek tasavvuf she’riyatining o’rganish muammolari

Muallif Adib: Tasavvuf tarixi, va adabiyoti izoh yo'q

033 Ислом дини заминида дунёга келган тасаввуф мусиқа, тасвирий санъат, ҳатто фалсафага қараганда ҳам адабиёт билан жуда эркин ва изчил алоқа боғлаган. Бадиий ижодда “тариқат адабиёти” деган бир тармоқнинг пайдо бўлиши ҳам шундан. Лекин ҳар қандай ҳолатда ҳам тасаввуф адабиётини билиш, унинг насрий ёки шеърий намуналарини тадқиқ ва талқин қилиш сўфийлик тарихи, тажрибаси, унинг етакчи ғоявий тамойилларни ўрганишдан бошланиши керак. Бўлмаса саёзлик хатога, хато чалғишга, чалғиш сохтакорликка йўл очиб бераверади. Davomini o'qish

Usmon Azim. «Dars» kitobidan she’rlar & Ibrohim Haqqul. G’ussali yurak — yolqinli yurak

Muallif Adib: Muborak kun, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q
045Ўзбекистон халқ шоири Усмон Азимни 65 ёшга тўлгани билан  чин дилдан қутлаймиз!

    Мана, Усмон Азимнинг чоп этилган “Сайланма”си. Китобдаги аксарият шеърлар яхши таниш – олдин ҳам ўқилган шеърлар. Лекин улардаги ҳиссиёт ўша-ўша: жўшқин ва табиий. Эҳтирос ўша: ёниқ ва шиддатли. Фикр шамойили деярли ўзгармаган: ишончбахш ва муросасиз. Davomini o'qish

Ibrohim Haqqul. Taxminda chalg‘ish bo‘lur

Muallif Adib: Alisher Navoiy hayoti va ijodi 1 izoh

09   Сўнгги пайтларда адабиётшуносликда, хусусан, мумтоз адабиётга доир ишларда даъвокашлик боис “илмий тўқима” кўпайиб кетди. Таҳлил ва талқинлардаги сохталик, хатоликларни майли, қўя турайлик. На бадиий ижод табиати, на санъаткорлик шуурига мувофиқ келадиган диний-маърифий, тарихий-сиёсий характердаги айрим бир асарларни ҳам адабий ҳодиса ўлароқ ўрганилишига нима дейсиз? Адабиётни ҳис қилиш ва англашдан наҳот биз шунчалик йироқлашдик? Ўзбошимчалик, ғайрилмийликка ён берилаверса адабиёт ва адабиётшуносликнинг ҳоли не кечади? Буни жиддий ўйлаш керак. Davomini o'qish

Ibrohim Haqqul. Bahsmi yoki…

Muallif Adib: Alisher Navoiy hayoti va ijodi, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

09  Баҳс, мунозара ва холис танқид қадим- қадим даврлардан буён илм-фан ривожи учун хизмат қилиб келган. Ҳозир ҳам шундай. Умуман, илмнинг тақдири ва олимлик камолини ўзаро фикр алмашув ҳамда том маънодаги танқидий муносабатсиз тасаввур этиш мумкин эмас. Баҳс кимнинг кимлигини кўрсатувчи бир кўзгу, баҳс ва мунозарада “қозонда бори” “чўмич”га чиқади. Шунинг учун ҳам юксак савиядаги баҳс, беғараз танқид ёшларни фикрлашга, ўзига ишончнинг ортишига рағбатлантиради. Davomini o'qish

Ibrohim Haqqul. Adabiyotning oftobi — ko’ngil.

Muallif Adib: Muborak kun, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

021

Кўнгил маънавий ҳаётнинг ҳам асосий манбаи, ҳам маркази. Кўнгилни поклаш — комилликка эришишнинг дахлсиз талаби. Кўнгил зиёрати — ҳақ қароргоҳи, ишқ ва ирфон Каъбасини зиёрат қилиш демак. Шарқ адабиётининг офтоби кўнгил, деса хато бўлмас. Чунки кўнгил ва кўнгил билан боғлиқ туйғу ҳамда тушунчалар четга сурилса, умуман адабиёт беҳад қашшоқлашиб қолади. Кўнгил ҳукмидаги умр бир қадар дардли, изтиробли, аммо файзли, ҳаёт нафаси гуркирайдиган умр. Дунёдаги энг покиза, хоксор, беозор одамлар — кўнгил одамлари. Афсуски, бундай кишиларнинг сафи ниҳоятда камчиликни ташкил этади… Davomini o'qish

Ibrohim Haqqul. Tarix haqiqati — haqiqat tarixi erur

Muallif Adib: Alisher Navoiy hayoti va ijodi, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati 1 izoh
0928 март — атоқли адабиётшунос олим Иброҳим Ҳаққул таваллуд топган кун.

  Илм, аввало, далил ва мантиққа таяниши маълум. Бироқ ҳамма далил ва мантиқ ҳам ҳақиқатга хизмат этмаганидек, факт ва далил соҳибларининг мулоҳазалари бетайин эмаслигига гоҳо ҳеч ким кафолат беролмайди. Айниқса, Ғарбу Шарқ адабиёти орасидаги ўзаро таъсир ва ўхшашликлардан баҳс юритганда, ёлғиз бадиий ижод билан чегараланмасдан, ижтимоий-маданий муҳит, дин, сиёсат, ҳуқуқ кабиларни ҳам назардан қочирмаслик лозим. Davomini o'qish

Ibrohim Haqqul. Oldinga undashmi yoki…

Muallif Adib: Alisher Navoiy hayoti va ijodi izoh yo'q

022
Абдуқодир Ҳайитметовнинг “Навоий энциклопедияси”ни яратиш ғояси асосчиси ва ташаббускори бўлганлигини ким инкор этаётир? Ҳеч ким. Бунақа ишга уриниш бир ёнда турсин, хаёлга борган кишининг ўзи йўқ – тополмайсиз уни. Модомики, шундай экан, А.Ҳайитметовнинг бундан қарийб ўттиз йил муқаддам “Навоий энциклопедияси” учун асосан материаллар жамлаш ва уларни жойлаштириш принципларига бағишлаб ёзилган мақоласини ўз ниятига мослаб, айрим муҳим жойларини тубдан ўзгартириб, яъни бузиб нашр эттиришдан муддао нима? Davomini o'qish