150 йил аввал — 1865 йилнинг 16-17 июнь кунлари миллий тарихимизнинг энг фожиали воқеаларидан бири юз берди: Тошкент босқинчи рус қўшинлари томонидан ишғол қилинди. Сайтимиз шу муносабат билан Тошкентни забт этилиши воқеаларига бағишланган тарихий асарлар ва мақолалар туркумини тақдим этишни бошлайди. Бугун ана шундай қимматли тарихий манбалардан бири бўлмиш Аваз Муҳаммад Аттор Ҳўқандийнинг «Тарихи жаҳоннамойи» («Дунёни намоён этувчи тарих») китоби билан танишасиз. «Тарихи жаҳоннамойи»нинг бениҳоя қимматли асар эканини рад этмаган ҳолда, ундаги менга ёҳмаган бир жиҳатни айтмоқчиман. Бу муаллиф ўз ҳукмдорини «соҳибқирон» деб улуғлаб, Бухоро амирини уят сўзлар билан қоралаши билан боғлиқ жиҳат. Тўғри, бундай «маддоҳлик» нафақат Қўқон, шунингдек, Бухоро ва Хива тарихчилари асарларида ҳам учрайди. Аслида, ўша давр ҳукмдорларининг биронтасига буюк Темур бобомизга нисбатан қўлланилган «соҳибқирон»дек фахрли атамани айтишнинг ўзи уят. Уларнинг ҳаммаси рус босқинига қарши бир ёқадан бош чиқариб курашиш ўрнига бир-бирига қарши фитна қўзғаган, юртга кириб келаётган душманни рақибига гиж-гижлаган, миллат ва юртни ҳимоя қилолмаган салоҳиятсиз, фаросатсиз ҳукмдорлар эди. Уларни тарих тарозисига қўйсангиз, барчасининг иродасизлиги, қатъиятсизлиги ва нодонлиги тенг келади. Davomini o'qish