Шеър Сўздан бошланиб, Сукутда тугайди. Сир кошида Сўз Сукутга айланади. Сир эса Fайб оламига тегишли бўлади. Шу боис Унга фақат бесас Ишора этилади.
Алишернинг битикларида ана шу тўрт унсур — Суз, Сукут, Сир, Ишора борлиги қувонарли. Ягона истак: улар янада қамровли, янада салмоқли бўлиб борса …

Муҳиддин Раҳим

Алишер Назар
КЎЗЛАРИМГА СОҒИНЧ ҚУЙИЛАР

ҚАЙТИШ

Кетаяпман.
Меҳр истадим.
Бир ҳафтага кечдим шаҳардан.
Автобус ҳам тушунди мени,
Haқ елкалаб олди саҳардан.

Кетаяпман.
Поёнсиз йўллар,
Судралади ортимдан бесўз.
Ўриндиқда ухлайди соғинч,
Ичиб борар йўлни автобус.

Саратонда қyвpaгaн қирлар,
Кўзларимга урилар келиб.
«Ана!» дейман автобус тўхтар.
Соғинч қолар аста тўкилиб.

Оёғимни қучоқлар ногоҳ,
Болалигим тўкилган тyпpoқ.
Подалари қайтган маҳали,
Мени кутиб олади қишлоқ.

Юракдаги тўлғoқли ҳислар,
Киборларча хайқирар бирдан:
— Ахир бу мен — шоир, келяпман,
Тошкент деган азим шаҳардан!

Пахса девор паналарида,
Пичир-пичир кўкка бўй чўзар.
Кишлоқ аста қошин чимириб
— Ким у? — дейди — Алишер Назар!

Самосидан тушади Шаҳар,
Қилмишидан ўзи уялиб.
Мен — қишлоқда ўсган Шаҳарнинг —
Йўлим тўсар андиша келиб.

Кўзойнакни сумкага жойлаб,
Бўйинбоғ ҳам ечилар аста.
Хаёлларин тупроққа белаб,
Шаҳар Қишлоқ бўлар 6ирпасда.

Ўша суқмоқ,
ўша қари тол,
Кўзларимга соғинч қуйилар.
Мен Meҳpгa чўкиб кетаман,
Йўл бўйида қолади Шаҳар.

БИР ОДАМ

Бу одамга алам қилади,
Қаршисида мудом бир тилсим:
Нега унинг душмани йўқдир?
Нега унга қаршимас ҳеч ким?

Нега унга ҳacaд қилишмас?
Ёки ҳеч ким келиб урмас дўқ;?
Кўчалардан карвони ўтар,
Ҳурадиган бирорта ит йўқ!

Узун-узун режалар тузмас,
Уйқу қочмас олис тунлари.
Сочларида бирорта оқ йўқ,
Юрагида йуқ санчиқлари.

Алам қилар унга шуниси,
Ўтиб борар 6еғалва, бесас.
Курашгиси келар унинг ҳам,
Лек арзирли ғaним топилмас.

КЎНГИЛ

Сотилади … кўнгил бор,
Ҳали тирик, ўлмаган.
Фақат у Meҳpгa зор,
Бирор марта кулмаган.

Бир жойида доғи бор,
Шундан нархи баланддир.
Келолмайди харидор —
Тахти ҳам аршмонанддир.

Осмон эрур сирдоши,
Ерликларга ҳуши йўқ.
Тoғлардан мағрур боши,
Пастлар билан иши йўқ.

Гуллаган хазонларда
Сиғмайин тўрт томонга,
Гoҳo у азонларда,
Кетиб қолар осмонга.

Сотилади … кўнгил бор,
Чорлайвергум, толмасман.
Қирқ йилки бехаридор,
Даллолга беролмасман.

ОШИҚ

Аввал уни гил қилдинг,
Сўнгра аста гул қилдинг,
Ошик қилиб Ўзингга,
Бир ажойиб дил қилдинг.

Бормоққа бир йўл бердинг,
Ўнг бердинг ва сўл бердинг –
Ошиқ аро йўлдадир,
Оёғига гул бердинг.

Дунё бу — Қора ботир,
Йўлда ястаниб ётир.
Ҳатлаб ўтолгайми у,
Наззора этмасанг бир!

Йўллари чағир келди,
Умиди caғиp келди,
Ўзинг енгиллатиб бер,
Юки кўп оғир келди.

Ерга ташлаб қўймагил,
Сирга ташлаб қўймагил,
Ўзи билан ўзини,
Бирга ташлаб қўймагил.

Бир кун бу жом тўлгайдир,
Висол насиб бўлгайдир,
Чунки бу гумроҳ қулинг,
Ҳимматингни билгайдир.

ХИТОБЛАР

Эй Сен, менга кўрсатганинг — борса-келмас,
Бу не савдо, берганингдан кўнгил тўлмас.
Ахир менга қанақа соз узатдинг Сен,
Айрилиқдан бошқасини чалиб бўлмас.

•••
Эй Сен, мендан сўрама ҳеч, кечириб қўй,
Қон дилимни дафтаримга кўчириб қўй.
Ёзиқларим очиб кўрмай, қалбимдаги
Муҳаббатдан бошқасини ўчириб қўй.

•••

Эй Сен, қара, қандай ажиб тақсимотинг,
Шу сабабдан Холиқ эрур битта зотинг.
Аммо … баъзан иккиланиб қолишим бор,
У дунёда эмасмиди Пулсиротинг?!

•••

Эй Сен, Ўзинг карам этгил, тоатим йўқ,
Бу юкингни кўтармоққа саботим йўқ,
Парвонадай ўзим шамга урай дейман,
Лек шамгача олиб борар қанотим йўқ.

Манба: «Тафаккур» журнали,2014 / 2

   Алишер Назар 1976-йили Қашқадарё вилоятининг Чироқчи туманида туғилган. 1998-йили Халқаро Гуманитар академиясини тамомлаган. «Бизга аталган тонглар» шеърий мажмуаси (1999) ва «Холислик эҳтиёжи» публитсистик тўплами (2012) чоп этилган. Айни пайтда «Ёшлик» журналининг шеърият бўлими мудири лавозимида хизмат қилмоқда.

   Alisher Nazar 1976-yili Qashqadaryo viloyatining Chiroqchi tumanida tug’ilgan. 1998-yili Xalqaro Gumanitar akademiyasini tamomlagan. «Bizga atalgan tonglar» she’riy majmuasi (1999) va «Xolislik ehtiyoji» publitsistik to’plami (2012) chop etilgan. Ayni paytda «Yoshlik» jurnalining she’riyat bo’limi mudiri lavozimida xizmat qilmoqda.

She’r So’zdan boshlanib, Sukutda tugaydi. Sir koshida So’z Sukutga aylanadi. Sir esa Fayb olamiga tegishli bo’ladi. Shu bois Unga faqat besas Ishora etiladi.
Alisherning bitiklarida ana shu to’rt unsur — Suz, Sukut, Sir, Ishora borligi quvonarli. Yagona istak: ular yanada qamrovli, yanada salmoqli bo’lib borsa …

Muhiddin Rahim

Alisher Nazar
KO’ZLARIMGA SOG’INCH QUYILAR

QAYTISH

Ketayapman.
Mehr istadim.
Bir haftaga kechdim shahardan.
Avtobus ham tushundi meni,
Haq yelkalab oldi sahardan.

Ketayapman.
Poyonsiz yo’llar,
Sudraladi ortimdan beso’z.
O’rindiqda uxlaydi sog’inch,
Ichib borar yo’lni avtobus.

Saratonda qyvpagan qirlar,
Ko’zlarimga urilar kelib.
«Ana!» deyman avtobus to’xtar.
Sog’inch qolar asta to’kilib.

Oyog’imni quchoqlar nogoh,
Bolaligim to’kilgan typpoq.
Podalari qaytgan mahali,
Meni kutib oladi qishloq.

Yurakdagi to’lg’oqli hislar,
Kiborlarcha xayqirar birdan:
— Axir bu men — shoir, kelyapman,
Toshkent degan azim shahardan!

Paxsa devor panalarida,
Pichir-pichir ko’kka bo’y cho’zar.
Kishloq asta qoshin chimirib
— Kim u? — deydi — Alisher Nazar!

Samosidan tushadi Shahar,
Qilmishidan o’zi uyalib.
Men — qishloqda o’sgan Shaharning —
Yo’lim to’sar andisha kelib.

Ko’zoynakni sumkaga joylab,
Bo’yinbog’ ham yechilar asta.
Xayollarin tuproqqa belab,
Shahar Qishloq bo’lar 6irpasda.

O’sha suqmoq,
o’sha qari tol,
Ko’zlarimga sog’inch quyilar.
Men Mehpga cho’kib ketaman,
Yo’l bo’yida qoladi Shahar.

BIR ODAM

Bu odamga alam qiladi,
Qarshisida mudom bir tilsim:
Nega uning dushmani yo’qdir?
Nega unga qarshimas hech kim?

Nega unga hacad qilishmas?
Yoki hech kim kelib urmas do’q;?
Ko’chalardan karvoni o’tar,
Huradigan birorta it yo’q!

Uzun-uzun rejalar tuzmas,
Uyqu qochmas olis tunlari.
Sochlarida birorta oq yo’q,
Yuragida yuq sanchiqlari.

Alam qilar unga shunisi,
O’tib borar 6eg’alva, besas.
Kurashgisi kelar uning ham,
Lek arzirli g’anim topilmas.

KO’NGIL

Sotiladi … ko’ngil bor,
Hali tirik, o’lmagan.
Faqat u Mehpga zor,
Biror marta kulmagan.

Bir joyida dog’i bor,
Shundan narxi balanddir.
Kelolmaydi xaridor —
Taxti ham arshmonanddir.

Osmon erur sirdoshi,
Yerliklarga hushi yo’q.
Tog’lardan mag’rur boshi,
Pastlar bilan ishi yo’q.

Gullagan xazonlarda
Sig’mayin to’rt tomonga,
Goho u azonlarda,
Ketib qolar osmonga.

Sotiladi … ko’ngil bor,
Chorlayvergum, tolmasman.
Qirq yilki bexaridor,
Dallolga berolmasman.

OSHIQ

Avval uni gil qilding,
So’ngra asta gul qilding,
Oshik qilib O’zingga,
Bir ajoyib dil qilding.

Bormoqqa bir yo’l berding,
O’ng berding va so’l berding –
Oshiq aro yo’ldadir,
Oyog’iga gul berding.

Dunyo bu — Qora botir,
Yo’lda yastanib yotir.
Hatlab o’tolgaymi u,
Nazzora etmasang bir!

Yo’llari chag’ir keldi,
Umidi cag’ip keldi,
O’zing yengillatib ber,
Yuki ko’p og’ir keldi.

Yerga tashlab qo’ymagil,
Sirga tashlab qo’ymagil,
O’zi bilan o’zini,
Birga tashlab qo’ymagil.

Bir kun bu jom to’lgaydir,
Visol nasib bo’lgaydir,
Chunki bu gumroh quling,
Himmatingni bilgaydir.

XITOBLAR

Ey Sen, menga ko’rsatganing — borsa-kelmas,
Bu ne savdo, berganingdan ko’ngil to’lmas.
Axir menga qanaqa soz uzatding Sen,
Ayriliqdan boshqasini chalib bo’lmas.

•••
Ey Sen, mendan so’rama hech, kechirib qo’y,
Qon dilimni daftarimga ko’chirib qo’y.
Yoziqlarim ochib ko’rmay, qalbimdagi
Muhabbatdan boshqasini o’chirib qo’y.

•••

Ey Sen, qara, qanday ajib taqsimoting,
Shu sababdan Xoliq erur bitta zoting.
Ammo … ba’zan ikkilanib qolishim bor,
U dunyoda emasmidi Pulsiroting?!

•••

Ey Sen, O’zing karam etgil, toatim yo’q,
Bu yukingni ko’tarmoqqa sabotim yo’q,
Parvonaday o’zim shamga uray deyman,
Lek shamgacha olib borar qanotim yo’q.

Manba: «Tafakkur» jurnali,2014 / 2