Яқиндан бошлаб ўзбекча интернет тармоғида тасаввуф.уз сайти иш бошлади. Мазкур сайт иш бошлаганидан хабардор қилиш мақсадида унинг саҳифасида эълон қилинган Алишер Навоийнинг «Муҳаббат риштасин уздики…» ғазалига адабиётшунос олима Дилнавоз Юсупова шарҳини диққатингизга ҳавола этмоқдамиз. Мазкур ғазалда ҳазрат Навоий соликлар ишқи ҳақида сўз юритган. Davomini o'qish
Bo'lim: Alisher Navoiy hayoti va ijodi
Buyuk mutafakkir Alisher Navoiy haqida
Alisher Navoiy: Ey, ko’ngul, kelkim…
Маълумки, йигитлик фасли — инсон умрининг энг гуллаган, ҳаётга шодлик, умид билан нигоҳ ташлайдиган, унча-мунча ғам-қайғуни кўнгилга яқин йўлатмайдиган бир фасл. Йигитлик умр баҳори ва уни баҳор гўзалликларидан ажратиб бўлмаслиги учун ҳам Мирзо Бобур: Баҳор айёмидур дағи йигитликнинг авонидур, Кетур, соқий, шароби нобким, ишрат замонидур, -деб ёзган эди. Аввал «Бадоеъ ул-бидоя», сўнгра эса «Ғаройиб ус-сиғар» девонидан ўрин олган Алишер Навоийнинг юқоридаги ғазали ҳам шоирнинг йигитлик даврида ёзилган. Davomini o'qish
Olimjon Davlatov. Bir bayt sinoati
Аллома ижодига мурожаат этган аксарият навоийшунослар “Алишер Навоийни англаш учун, энг аввало, у ўқиб-истифода қилган китобларни ўрганиш керак”, деган фикрни тасдиқлайдилар, аммо, афсуски, бу ҳақиқатга ҳамма вақт ҳам риоя қилинмайди. Навоий ижоди таҳлилига бағишланган мақолалардаги иқтибос ва далиллар ҳам, асосан, ХV асрдан кейинги (Ғарб олимларининг фикрларини ҳам шу қаторга киритиш мумкин) манбалардан олинади. Негадир, Навоий даврларигача бўлган адабий-тарихий, диний-фалсафий, тасаввуфий-ирфоний манбалар унчалик муомалага киритилмаган. Davomini o'qish
Dilnavoz Yusupova. Buyuk do’stlik namunasi & Umid Bekmuhammad. O’n bir Jomiyning eng ulug’i
7 ноябрь — Шарқ адабиётининг буюк сиймоси Абдураҳмон Жомий таваллуд топган кун
Абдураҳмон Жомий ва Алишер Навоийнинг дўстона муносабатлари алоҳида эътибор ва эътирофга молик ҳодиса ҳисобланади. “Хамса” достонларининг ҳар бирида Абдураҳмон Жомий учун алоҳида боб ажратилганлиги ҳамда “Хамсат ул-мутаҳаййирин” (Беш ҳайрат) асарининг мавлоно Жомийга бағишлаб битилганлиги буни яққол тасдиқлаб туради. Davomini o'qish
Alisher Navoiy: Hijron kuni har xastaki, jonong’a yo’luqti
Қадимги табобат китобларида ишқ касалликнинг бир тури сифатида тавсифланади (чунки ошиқнинг аҳволи руҳиясида ўзгариш бўлади) ва бунга ягона чора – висол экани айтилади. Навоий шунга ишора этиб, барча ошиқлар висолга эришса, мақсуди ҳосил бўлишини айтади, аммо ўз дардига даво йўқлигини, ўзи “ғами ҳижрон”га мубтало эканини изҳор этади. Бу фикр шоирнинг бошқа бир ғазалида ҳам надомат таъкидланганини ёдга олиш мумкин: “Ғамимға чорасизлик – чора бўлмиш…” Davomini o'qish
Agar so’zi chindur — ko’rinur yuzi (Adabiyotshunos olim Ibrohim Haqqul bilan suhbat)
Ўзбек адабий тилининг бошқа халқлар тилларидан қолишмаслиги, унда ҳам исталган жанрда беназир, бадиий, етук илмий асарлар яратиш мумкинлигини Алишер Навоий ўзининг ижодий меросида исботлаб берди. Шу боис шоир асарлари неча асрдан буён адабиётимиз хазинасини бойитиб келмоқда.
Атоқли адабиётшунос олим Иброҳим Ҳаққулнинг Навоийнинг шахсияти, дунёқараши, ижодининг бадиий жозибаси ҳақида олиб борган илмий тадқиқотлари ва мақолаларини мароқ билан ўқимаган китобхон бўлмаса керак. Davomini o'qish
Dilnavoz Yusupova. Alisher Navoiy hasbi holi masalalari
Aлишер Навоийнинг ҳасби ҳоли билан боғлиқ масалалар аввало шоирнинг ўз асарларида, шунингдек замондошлари Aбдураззоқ Самарқандийнинг “Матлаъи саъдайн ва мажмаи баҳрайн”, Мирхонднинг “Равзату-с-сафо”, Хондамирнинг “Хулосату-л-ахбор”, “Макориму-л-ахлоқ”, “Ҳабибу-с-сияр”, Зайниддин Восифийнинг “Бадоеъу-л-вақоеъ”, Давлатшоҳ Самарқандийнинг “Тазкирату-ш- шуаро”, Муъиниддин Муҳаммад ал-Замжий ал-Исфизорийнинг “Равзату-л-жиннот”, Абдураҳмон Жомийнинг “Баҳористон”, Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг “Бобурнома” каби тарихий ва тазкира асарларида учрайди… Davomini o'qish
Husayniy (Husayn Boyqaro). G’azallar, muxammas, to’rtliklar
Ҳусайний тахаллуси билан ижод қилган Ҳусайн Бойқаро ( 1438 — 1506 ) Соҳибқирон Амир Темур Кўрагон наслидан бўлиб, Мирзо Мансур бинни Мирзо Бойқаронинг ўғлидир.У 1438 йилда Ҳирот шаҳрида таваллуд топган. Тарихий ва баъзи адабий манбаларнинг берган маълумотларига кўра, Алишер Навоийнинг отаси (Ғиёсиддин Муҳаммад) Кичкина бахши Баҳодур Мирзо Бойқаронинг ўғли Ғиёсиддин Мансур билан эмикдош (кўкалдош) бўлган. Davomini o'qish
Ibrohim Haqqul. Taxminda chalg‘ish bo‘lur
Сўнгги пайтларда адабиётшуносликда, хусусан, мумтоз адабиётга доир ишларда даъвокашлик боис “илмий тўқима” кўпайиб кетди. Таҳлил ва талқинлардаги сохталик, хатоликларни майли, қўя турайлик. На бадиий ижод табиати, на санъаткорлик шуурига мувофиқ келадиган диний-маърифий, тарихий-сиёсий характердаги айрим бир асарларни ҳам адабий ҳодиса ўлароқ ўрганилишига нима дейсиз? Адабиётни ҳис қилиш ва англашдан наҳот биз шунчалик йироқлашдик? Ўзбошимчалик, ғайрилмийликка ён берилаверса адабиёт ва адабиётшуносликнинг ҳоли не кечади? Буни жиддий ўйлаш керак. Davomini o'qish
Mirzo Kenjabek. Poklik va muhabbat tarannumi
Адабиёт оламида улуғ шоиримиз Алишер Навоий ўта машҳур бир ғазалининг илк байтини тиланчидан бир қанча олтин баҳосига сотиб олган, деган нақл юради. Гадо шоир эшигига келиб, бу байтни ўқиб, тиланчилик қилган экан… Davomini o'qish
Dilorom Salohiy. Ko’zanak ko’zoynakmi? & Berdak Yusuf. Ortiqcha maqtovga hojat bormi?
Ҳазрат Алишер Навоийнинг рамзий маънолар билан зийнатланган асарлари тили бўйича кўплаб луғатлар яратилган: «Ғиёс ул-луғат», «Абушқа», «Санглоҳ»… Аммо бу луғатларнинг ўзини тушуниб олиш учун ҳам махсус тайёргарлик, билим керак… Davomini o'qish
Rahim Vohidov, Najmiddin Komilov. Zakiy alloma
Ўзбек адабиёти билан шуғулланиш — шарқшунос бўлиш, Шарқ адабиёти анъаналари, нозик ифодаларини ўзгача фаросат билан илғай оладиган, машаққатли меҳнатни кўнгил фароғати деб ҳисобловчи маърифат ошиғи бўлиш демакдир. Ботирхон Валихўжаевда бу фазилатлар мужассам эди. Унинг илмий муваффақиятларининг тагзамини шунда. Воқеан, бу фазилатлар Ботирхон акага отамерос, чунки у кишининг отаси Набирахўжа Валихўжаев жадидлар муҳитида тарбияланиб, Самарқандда мактаб ва маориф ташкилотчиларидан бири сифатида фаолият кўрсатган эди. Донишманд ота фарзанди кўнглида улуғ Шарқ шеъриятига меҳр уйғотди… Davomini o'qish